Page Text
________________
૪: શ્રી અભિન’દન જિન સ્તવન
( ૧૩૩
યોગેણુ. ૪. દેવાભિયોગેણુ. ૫. ગુરુનિગ્રહ. ૬. વૃત્તિકાંતાર. સમક્તિનાં ૬૭ અધિષ્ઠાનમાં આ છ પ્રકાર છે. સ્વીકારેલ નિયમમાં આ છ પ્રસ`ગેાએ અપવાદ કરવાથી અભિગ્રહના ભંગ થતા નથી.
(૧) એમાં રાજા અથવા રાજ્યને હુકમ પ્રથમ સ્થાન લે છે. રાજાના હુકમથી ન જવું હોય ત્યાં જવું પડે, ન ખાવું હોય તે વખતે ખાવું પડે, રાજ્યના હુકમ નીચે ચાક્કસ સંયોગેામાં આ અપવાદ-સેવનની પરવાનગી લઈ શકાય તેની વ્યવસ્થા ગુરુગમથી અનુભવે સાંપડે. (ર) નાતજાત-સંઘ-દેશના હુિત ખાતર અપવાદ સેવવા પડે તે ગણાભિયોગેણ કહેવાય છે. (૩) ત્રીજો મલાભિયોગેણના પ્રકાર સામે બળવાન માણુસ જોર કરીને મારીને મુસલમાન બનાવે, અભક્ષ્ય વસ્તુ માંમાં નાખી દે એવા પ્રસંગે નિયમભંગ ન થાય એવા પ્રકારની અપવાદને તેાળવાની શક્તિ પ્રાપ્ત થાય તેને · અલાભિયોગ ' નામના આગાર કહેવામાં આવે છે. (૪) · દેવાભિયોગ ’માં દેવતા ચલાયમાન કરે, દિવ્ય શક્તિથી માનવી શક્તિને વિકળ કરે, મરણાંત કષ્ટ કરે, તેવે પ્રસંગે અપવાદ સેવવા પડે તેથી નિયમના ભંગ થતા નથી (૫) · ગુરુનિગ્રહ 'માં માતાપિતા, શેઠ, વિદ્યાદાતા વગેરે વડીલ વર્ગોના સમાવેશ થાય છે. ગુરુ કે માબાપ કાંઈ કહે તે અનિચ્છાએ કરવું પડે, એવા પ્રસંગાને ઓળખવા અને ઓળખીને તે વખતને યોગ્ય અપવાદ સેવવાના જ્ઞાનને અંગે ગુરુગમ અને પર'પરાજ્ઞાનની જરૂરિયાત રહે છે. (૬) અને છઠ્ઠો આગાર વૃત્તિકાંતાર ’ના બતાવ્યા છે. એમાં ભારે સમજણુ અને દી`ષ્ટિ છે. વૃત્તિ એટલે આજીવિકા, એ જ કાંતાર એટલે વન. અને ત્યાં સુધી ખેંચે, પણ ખેંચવાની શક્તિ પણ ન રહે તે પ્રસંગે અપવાદ સેવવા પડે, તે ડ્રો વૃત્તિકાંતાર આગાર.
6
6
આ યે આગારનું સ્વરૂપ ગુરુગમથી જણાય. આવા પ્રસ`ગેા સમજવામાં અને તેવે પ્રસંગે વન કરવામાં પણ ગુરુગમની જરૂર રહે છે. એટલે જ્યાં આગમની નિશ્રાએ જાણવું-સમજવું કે વ`વું હાય ત્યાં ગુરુગમ ન હોય તે સ` ઝેર બની જાય છે, માટે આગમવાદને જો ઝેર જેવા બનવા ન દેવા હોય તેા ગુરુગમની જરૂરિયાત ઘણી છે.
અને દરેક ગુરુ થવાની યાગ્યતાવાળા હાતા નથી. માત્ર વાંચન ઘણું હોય તેથી ગુરુ થઈ જવાતું નથી. દીર્ઘ અભ્યાસ, શાંત આસેવન, શ્રદ્ધાપૂર્ણાંક ધર્મ નું પંચાવન થયેલ હાય, તે ગુરુ થઈ શકે, તે માદન કરાવી શકે અને તેની આસેવના દ્વારા દર્શનપ્રાપ્તિ થાય ત્યારે માત્ર મળે,
અહી' સાચા માનાં દર્શીન કરવાને અંગે આ ગાથામાં ત્રણ પ્રકારની મુશ્કેલી બતાવી : ૧. તર્ક અને ન્યાય અથવા હેતુ અને વાદવિવાદ અટપટા છે. ૨. નયવાદની સમજણુ મેળવવી મુશ્કેલ છે. અને ૩. પર’પરાના જ્ઞાન વગર અથવા સંપ્રદાયના સાધક ગુરુ વગર આખા વિષવાદ થઇ જાય છે, અને જિનદેવના દર્શીનની તરસના અનુસંતેષાયેલી રહે છે. આવી રીતે દર્શીનપ્રાપ્તિની દુરાપતા વધારે સાલે છે. ત્યારે હવે શું કરવું ? એટલે પાછી વિચારપર પરા આગળ ચાલે છે, અને દર્શીનપ્રાપ્તિ કઇ રીતે થાય તેના માČશેાધનનું કાર્ય વધારે તીવ્ર બને છે.
સબળા ’—એટલે આકરશે. આ કાળમાં નિષ્પક્ષ, નિરભિમાની, સ્વયંપ્રેરિત અને પૂ
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |