Page Text
________________
૧૩૨ 1
શ્રી આન’ઘન-ચાવીશી કરવા-કરાવવામાં, વિશાળ વાચન, પરંપરાનું જ્ઞાન, મનુષ્યસ્વભાવનું અવલેાકન અને દરેક બાબતને આપવા યોગ્ય ઓછી-વધતી અગત્યની તુલનાશક્તિ જોઇએ. આ તુલનાશક્તિ ઘણા વિશાળ વાચન પછી, ખૂખ અભ્યાસ પછી અને ગુરુકુળવાસ સેવ્યા પછી જ આવે. એમાં એકલુ વાચન કામ ન આવે. એટલે આગમવાદને અંગે સ્થિર પ્રકૃતિના વિશાળ વાચન અને બહેાળા અનુભવવાળા ગુરુગમની બહુ જરૂર રહે છે.
ગુરુગમ’--એટલે જાણકાર ગુરુ-ઉપદેશકની દોરવણી. આનુ` મહત્ત્વ બહુ મોટું છે. સંપ્રદાયજ્ઞાન વગર કેવી સ્થિતિ થાય તેના દાખલેો મે' એક વાર અનુભવ્યા હતા. અમેરિકાથી તાજા અહી' આવેલ એક જૈનધર્માં ના અભ્યાસી ( સ્કોલર) સાથે ચર્ચા દરમ્યાન જ્યારે ‘રજોહરણ ’ સંબધી વાત ચાલતી હતી ત્યારે મેં એને ચરવળે બતાવ્યા, એટલે એ તે ખરેખર હર્ષોંના આવેશમાં કૂદી પડચો. એણે આધા, ચરવળા કે પૂજણી નજરે જોયેલ નહિ. એના અર્થ કરતાં એણે ‘ઝાડુ' શબ્દ વાંચેલા, એટલે એના ખ્યાલમાં broom એટલે લાંબા હાથાવાળું ઝાડુ કે સાવરણી કે સાવરણા જ કલ્પેલ હતાં. પશુ રજોહરણને નજરે જોતાં એને સપ્રદાયજ્ઞાન, સવિલગ્ન વ્યવહાર અને ગુરુગમના જ્ઞાનની આવશ્યકતા ખ્યાલમાં આવી અને તે એણે સરળ ભાવે સ્વીકારી. મતભેદો, ગચ્છભેદો, સંપ્રદાયભેદો ક્રિયાભેદો થાય છે તે પણ આ સ'પ્રદાજ્ઞાન અને વિશાળ સૃષ્ટિના અલ્પભાવ કે અભાવને લઈને જ થાય છે. અનેકાંતવાદની પ્રરૂપણા કરનાર જ્યારે પાતાને તે વાદ લગાડવાની કક્ષામાં આવી જાય છે ત્યારે એ પાકા ઐકાંતિક બની જાય છે, એને બન્ને સ્થાને સત્ય હાઇ શકે એમ બેસતું જ નથી. ચેાથને દહાડે સંવત્સરી કરનારા પાંચમમાં માનનારા અસત્ય ખેલનાર, મા` લેાપનાર મિથ્યાત્વી માને. અને આ રીતે, સામાનું દૃષ્ટિબિન્દુ નહી” સમજવાને કારણે, વૈરિવરોધ વધતાં જાય, પછી મારચા મ`ડાય અને એ તેાફાનમાં સત્ય મા` જાય ! સાચી દોરવણી મળે, સપ્રદાયજ્ઞાન થાય, સત્યના ઇજારા એક સ્થાને હાઇ શકતા નથી એટલું જણાય, તેા એકાંત સત્યપ્રાપ્તિની ચાવી અમુકને જ મળી ગઇ છે એવેા દાવા ન કરે; આ ગુરુગમની મહત્તા છે.
વિષવાદ’કેટલાક સૂક્ષ્મ ભાવા, પદાનાં સ્વરૂપો ગુરુગમ વગર પ્રાપ્ત થાય જ નહિ. મુહુપત્તિ શું, એના હેતુ શા, એ સર્યાં ગુરુમડારાજ શિષ્યને સામે બેસાડી શીખવાડે; એમ ન થાય તા આગમવાદ આખા વિષવાદ થઈ પડે. વિષવાદ એટલે ઝેર થાય, તકરાર થાય તેવી એલચાલ, ગચ્છના ભેદના ભવાડા—આ વિષવાદના નમૂના છે. એમાં સત્યશે ધનની વૃત્તિ પર હડતાલ પડેલી હોય છે, એમાં અંગત અભિમાનની તમન્ના જ મુખ્ય ભાગે હોય છે. એ મતભેદ, ગચ્છભેદ, સંપ્રદાયભેદને સમજવા માટે ગુરુગમની જરૂર છે, તે જ પ્રમાણે વસ્તુના સૂક્ષ્મ ભાવે સમજવા માટે ગુરુગમની જરૂર છે. ઘણું જ્ઞાન લખાયેલ નથી, ગુરુએ શિષ્યને સામે બેસાડીને સમજાવેલ હોય છે અને તે પર પરાથી ચાલ્યું આવતું હોય છે. એના દાખલામાં છ આગાર વિચારવા યાગ્ય છે. એમાં બહુ મડ઼ત્ત્વના અપવાદના માર્ગો હોય છે, તે ગુરુગમ વગર સમજાય જ નહિ, તેના છ પ્રકાર નીચે પ્રમાણે છે : ૧. રાયાભિયોગેશુ ૨. ગાભિયોગેશુ..૩. ખલાભિ
| SR No. | 005730 |
| Book Title | Anandghan Chovisi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal kapadia, Ratilal D Desai |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1985 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |