Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth

SR No.: 005729
Original Sutra Author: N/A
Author: Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 1993
Total Pages: 366
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 7 MB

Page 58

ઉપાધ્યાય યશોવિજયનું જીવનવૃત્ત ઃ સંશોધનાત્મક અભ્યાસ ] ૩૭
– ઇતિ શ્રીમન્મહોપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયગણિ પરિચયે સુજસવેલિ નામા ભાસઃ સંપૂર્ણઃ ૩–૧૪, શાંતિસાગરજી ભંડારની પ્રત.
ઉપર પ્રમાણે. ઇતિ.......નામા ભારું. ઠાકોર મૂલચંદ પઠનાર્થ. ૨ પત્રની પ્રત, તેમાં બીજું પત્ર મળેલું.
ઉપર પ્રમાણે. પ્રત પાનાં ૪–૯, પોથી નં. પ્રત નં. ૧, અમદાવાદના વીરવિજય અપાસરાના ભંડારની પ્રત.
પરિશિષ્ટ ૨
‘સુજસવેલી ભાસ’ના કર્તા કાંતિવિજય
‘સુજસ.’માં વિનામ તો માત્ર ‘કાંતિ' છે. પૂરું નામ કાંતિવિજય જ હોવા સંભવ છે. કોઈ ગુરુપરંપરા નથી, રચનાસમય પણ નથી, એટલે આ કાંતિવિજય કયા તે નિશ્ચિત કરવાનું મુશ્કેલ બને છે.
યશોવિજયજીના જીવનની કેટલીક ઘટનાઓ ચોક્કસપણે, એનાં વર્ષ સાથે, આપનાર કવિ એમનાથી બહુ મોડા ન થયા હોય. એ રીતે વિચારતાં બે કાંતિવિજય નજર સામે આવે છે. એક, કીર્તિવિજયશિ. અને વિનયવિજયના ગુરુભ્રાતા કાંતિવિજય. બીજા, પ્રેમવિજયશિ. કાંતિવિજય. કીર્તિવિજયશિ કાંતિવિજયે રચેલી કેટલીક કૃતિઓ મળે છે (જુઓ જૈગૂકવિઓ., ૫.૫૨) પણ કોઈ કૃતિ રચનાસંવત ધરાવતી નથી. વિનયવિજયની કૃતિઓ સં.૧૬૯૪થી ૧૭૩૮નાં વર્ષો બતાવે છે ને એમણે સં.૧૭૧૦માં હૈમલઘુપ્રક્રિયા’ ગ્રંથ આ કાંતિવિજય માટે રચેલો તે જોતાં કાંતિવિજય યશોવિજયના સમકાલીન ઠરે અને વિનયવિજય સાથેના યશોવિજયના સંબંધને કારણે એ એમના વિશેષ પરિચયમાં પણ હોય. આથી જ કદાચ સુજસપ્ર.એ સુજસ.ના કંત આ કાંતિવિજયને માન્યા છે.
પણ આ વિશે પ્રશ્ન ઉઠાવવામાં આવ્યો છે તે વાજબી છે કે “સુજસવેલીકાર ઉપાધ્યાય શ્રી વિનયવિજયજીના ગુરુભ્રાતા જ હોય તો, તેઓ તેમના સમયના કવિ હોવા છતાં, તેઓએ પ્રસ્તુત કૃતિમાં મહત્ત્વની હકીકતો કેમ કશી નોંધી નથી ?” (યશોવિજય, યશોસ્મગ્રંથ., સંપાદકીય નિવેદન, પૃ.૧૯) યશોવિજયજીની જન્મસાલ, કાશીથી પાછા ફર્યાનું ને અઢાર અવધાનનું વર્ષ વગેરે કેટલીક હકીકતો સુજસ.માં ખૂટે છે, તે ઉપરાંત ગુજરાતના સુબાનું નામ મહાબતખાન' આપવામાં સંભવતઃ ભૂલ થયેલી છે એ આપણે આગળ જોયું છે. વળી, કૃતિ યશોવિજયજીનો સ્મૃતિસ્તૂપ થયા પછી એટલે સં.૧૭૪૫ પછી – “સ્વર્ગવાસદિને ન્યાયધ્વનિ પ્રગટે છે' એ ઉક્તિ જોતાં થોડાંક વર્ષો પછી રચાયેલી છે. ત્યાં સુધી આ કાંતિવિજય હયાત હોવાનું માનવાનું રહે. વિનયવિજયજી સં.૧૭૩૮માં અને યશોવિજયજી સં. ૧૭૪૩માં અવસાન પામી ચૂક્યા છે.