Page Text
________________
૧૬ | ઉપાધ્યાય યશોવિજય સ્વાધ્યાય ગ્રંથ
ત્યારે થઈ હોય એમ બને ખરું, પણ એવું નિશ્ચિતપણે ન કહી શકાય. બીજી કોઈ વેળાએ પણ પંડિત જયસોમ યશોવિજયજીની સાથે હોઈ શકે.
સુજસસાર. એમ ઘટાવે છે કે ઓળીતપના ફળ તરીકે વિજયપ્રભસૂરિએ યશોવિજયજીને વાચકપદ આપ્યું. પરંતુ આ બે ઘટનાઓને જોડી દેવાનું યોગ્ય લાગતું નથી. સુજસ.એ ઓળીતપનું ફળ હસ્તગત કર્યું એમ કહ્યું છે તેમાં એના ધાર્મિક-આધ્યાત્મિક ફળનો જ અર્થ હોય. સુજસ.એ તરત વાચકપદવીની વાત કરી છે પણ બે ઘટનાઓને ફુટ રીતે સાંકળી નથી.
યશોવિજયજી જેવા પ્રકાંડ વિદ્વાનને આચાર્યપદ તો ન જ મળ્યું ને ઉપાધ્યાયપદ પણ ઘણું મોડું મળ્યું એ બાબત ઘણા લોકોને ખૂંચી છે અને એમાં ભટ્ટારક – ગચ્છપતિ વિજયપ્રભસૂરિની બળજબરાઈ કારણભૂત લાગી છે (સુજસપ્ર.). એમ પણ દર્શાવવામાં આવ્યું છે કે એ સમયમાં આનંદઘનની પેઠે યશોવિજયના નિંદક ને છિદ્રાન્વેષી ઘણા હતા ને યશોવિજય ઘણે સ્થાને નિંદક દુર્જનો સામે પોકાર વ્યક્ત કરે છે, વિજયપ્રભસૂરિ સામાન્ય કોટિના હતા ને યશોવિજયને શાસ્ત્રાગમના પ્રમાણથી ગચ્છનાયકની ઘણી પ્રવૃત્તિઓ અનિષ્ટ લાગી હતી જે એમણે સામાન્યપણે કહેવાની હિંમત બતાવી હતી તથા જેમના પ્રત્યે પોતાનો બહુ પૂજ્યભાવ હતો તે વિજયસિંહસૂરિ દુર્ભાગ્ય સં.૧૭૦૯માં સ્વર્ગસ્થ થયા હતા. તેથી આત્મપ્રતિષ્ઠા ઘવાય એ રીતે યશોવિજયજીને સં.૧૭૧૭માં લેખિત માફી માગવી પડી અને તે પછી સં. ૧૭૧૮માં એમને ઉપાધ્યાયપદ આપવામાં આપ્યું. આ માફીપત્ર પણ રજૂ કરવામાં આવ્યું છે. “ૐ નત્વા સં.૧૭૧૭ વર્ષે ભ. શ્રી, વિજયપ્રભસૂરીશ્વર ચરણાનું શિશુલેશઃ પંડિત નયવિજયગણિશિષ્ય જસવિજયો વિજ્ઞપતિ, અપર આજ પહિલા જે મઈ અવજ્ઞા કીધી તે માપ, હવિ આજ પછી. શ્રીપૂજ્યજી થકી કહ્યું વિપરીત હોઈ તે સાથિ મિલું તો, તથા મણિચંદ્રાદિકન તથા. તેહોના કહિણથી જે શ્રાવકનિ શ્રીપૂજ્યજી ઉપરિ, ગચ્છવાસી યતિ ઉપરિ અનાસ્થા. આવી છઈ તે અનાસ્થા ટાલવાનો અને તેહોનિ શ્રીપૂજ્યજી ઉપરિ રાગ વૃદ્ધિવંતો થાઈ તેમ ઉપાય યથાશક્તિ ન કરું તો, શ્રીપૂજ્યજીની આજ્ઞારુચિ માહિં ન પ્રવર્તે તો, માહરિ માથઈ શ્રી શત્રુંજય તીર્થ લોપ્યાનું, શ્રી જિનશાસન ઉત્થાપ્યાનું, ચૌદ રાજલોકનઈ વિષઈ વર્તઇ તે પાપ.” (જુઓ શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય રજત મહોત્સવ ગ્રંથ – “અધ્યાત્મી શ્રી આનંદઘન અને શ્રી યશોવિજય', મોહનલાલ દલીચંદ દેશાઈ.)
એ વાત સાચી છે કે લાયક હોવા છતાં યશોવિજયને આચાર્યપદ આપવામાં આવ્યું નથી અને ઉપાધ્યાયપદ ઘણું મોડું આપવામાં આવ્યું છે. આચાર્યપદ અંગે એવો ખુલાસો કરવામાં આવ્યો છે કે એક જ આચાર્યની પ્રથા હોવાથી યશોવિજયજી આચાર્યપદ પર પ્રતિષ્ઠિત થઈ શક્યા ન હતા. (કનકવિજયગણિ, યશોસ્મગ્રંથ, પૃ.૨૨) પછીથી જ્ઞાનવિમલસૂરિને આચાર્ય બનાવવામાં આવ્યા જ હતા, છતાં આ
| SR No. | 005729 |
| Book Title | Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 7 MB |