________________
૨૪૦ પ ઉપાધ્યાય યશોવિજય સ્વાધ્યાય ગ્રંથ
સરસ્વતી, સત્ આચરણ કરનાર પુરુષને સંતોષ આપતાં, તમે તમારા વ્યક્તિત્વ અને સામર્થ્યથી જિનમતભક્તિશાળી પુરુષોના વાદવિવાદના વિષયમાં વરદાનદાયી બનો (૧૨.૪).
- અઢારમી અરનિસ્તુતિ આ પ્રમાણે છે : તમને દાનવસમૂહ અને શ્રમણો સમાન રીતે વંદન કરે છે. અહંકારને દૂર કરનાર, હે ભરતક્ષેત્રના સ્વામી ! તમે ચક્રવર્તીના ઐશ્વર્યનો તૃણવતુ ત્યાગ કર્યો છે. અન્ય જીવોને યમ – મહાવ્રતા આપનારા, સાંસારિક વિપત્તિઓ દૂર કરનારા આપની નિરન્તર સ્તુતિ કરવા હું તત્પર છું (૧૮.૧). હે જગતના લોકો ! અહંકાર અને ક્રોધને દૂર કરનાર, પરમ સુખ રૂપ, તુષ્ટિના સ્થાનરૂપ, ભક્તિભાવપૂર્વક જેમને તમામ દેવો નમે છે અને પોતાનાં મસ્તક પરનાં રત્નોથી જેમનાં ચરણોને રંજિત કરે છે તેવા, વ્રતધારીને આનંદદાયી, ભયાનક સંસારનાં કારણોના ઉચ્છેદક તીર્થકરોના સમૂહનું નિરંતર સ્મરણ કરો (૧૮.૨). હે માનવો ! જિનેશ્વરના મહાન જ્ઞાનસિદ્ધાન્તોને નમસ્કાર કરો. આ સિદ્ધાંતો જગત આખાનો આધાર છે, ભયાનક સંસારસાગરના પારગમનમાં ચન્દ્રમાં સમો ઉવલ રસ ધરાવે છે, ઉન્માદરહિત અને શુદ્ધ માર્ગ પર ગતિ કરાવે છે (૧૮.૩). શત્રની વાણીને અતિ દૂર રાખનાર, દેવોથી નમસ્કૃત, વિપત્તિઓને ખંડિત કરનાર, ચક્રધારી દેવી ચકેશ્વરી જિનેશ્વરશાસનના ભક્તોનાં પાપને નિરંતર ખંડિત કરો (૧૮.૪). - સ્વાભાવિક રીતે જ મહાવીરસ્વામીની સ્તુતિમાં ઉપાધ્યાયજીનું હૃદય ભક્તિભાવનમ્ર બનવા સાથે એકદમ ખીલી ઊઠે છે : મહાવીર નિરન્તર આનંદિત, સમુદ્ર શા ગંભીર, વિગતસંસાર છે. પોતાની વાણીથી પવિત્ર આચરણમાં આસક્ત કરનારા, જ્ઞાનાચારના આરાધક, મોહનીયાદિ કર્મનો નાશ કરનારા, મુનિજનોને દેદીપ્યમાન કેવલજ્ઞાન આપનારા તેમનાં ચરણોમાં રહી હું યોગમાર્ગ એટલે કે જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રથી પવિત્ર માર્ગનું સેવન કરું (૨૪.૧). તેમના દર્શનથી માનવો અને દેવદેવીઓ આશ્ચર્યથી વિશાળ નયનોવાળાં બને છે (૨૪.૨). મહાવીરસ્વામીએ પ્રબોધેલાં સવગસંપૂર્ણ, આનન્દ્રિત, દ્રોહરહિત, અજ્ઞાનમુક્ત, દુર્નયી દર્શનોના સંગ્રામને સમાપ્ત કરનાર, ભવતાપનું શમન કરનાર, હતું અને દૃષ્ટાન્તથી સંશયો દૂર કરનાર, તીર્થંકરદેવોનાં વચનોનું શ્રદ્ધાસહ કલ્યાણસાધના માટે સેવન કરો (૨૪.૩). અન્તિમ શ્લોકમાં વાડ્મયસ્વામિની એટલેકે પ્રવચનાધિષ્ઠાયિકા ભગવતી સરસ્વતી દેવીની તેના અસંખ્ય ગુણસંકીર્તન સાથે વંદના કરી છે અને પ્રાર્થના કરી છે કે તે આ સંસારમાં પાપોનો ત્યાગ કરવાનું અતિશયિત સામર્થ્ય સજ્જનોને આપે (૨૪:૪).
ચોવીસ સ્તુતિઓ પૈકી આ પાંચ આ સ્તુતિકાવ્યના વસ્તુને સમજાવવામાં પૂરતી છે. આ પાંચને આપણે પ્રતિનિધિ સ્તુતિઓ ગણી સમગ્ર કાવ્યનું હાર્દ પ્રગટ કરનાર ગણી શકીએ. તમામ તીર્થંકરદેવો માનવોને માટે, ઉપાધ્યાયજીને માટે