________________
૧૬૬D ઉપાધ્યાય યશોવિજય સ્વાધ્યાય ગ્રંથ
પાદનોંધ : ૧. ગાથા ૨૨ઃ ચનાવદ્રવ્યકૃતં તિચક્ષરમતમ્ .
બાવકૃતં વર્ણનામ: શેષતુમતિરિષ્યતે | ગાથા ૨૫ માવઃ કૃતાક્ષIMય: સવ કૃમિધ્યા
હાયો મજેદ્દાનોચ્છિરજૂતોડીથા || ૨. સર્વાર્થસિદ્ધિ ૧ ૧૫ ઇત્યાદિમાં માત્ર અવગ્રહનો જ ઉલ્લેખ છે(એના બે ભાગ પડાયા નથી)
અને એને ન્યાયદર્શનના નિર્વિજત્વ પ્રત્યક્ષ સાથે સરખાવી શકાય. ૩. જે અત્યારે નથી, તે કદી ઉદ્ભવી ન શકેઃ અસતમાંથી સત્ પેદા થઈ ન શકે, તેમાંથી જ થઈ
શકે એવા સાંખ્યમતના સત્કાર્યવાદને યશોવિજયજી સ્વીકારતા લાગે છે.
જૈન દર્શનમાં તકપદ્ધતિમાં સ્યાદ્વાદ કાર્યકારણ ભાવમાં કર્મવાદ પ્રસિદ્ધ છે. તદુપરાંત પડ્રદ્રવ્ય અને નવતત્ત્વના ખાસ સિદ્ધાંત છે તે સર્વને અનુકૂળ રહીને અધ્યાત્મવાદનો સ્પષ્ટ રીતે સમન્વય કરનાર યશોવિજય છે. તેમણે ભગવદ્ગીતાયોગવાસિષ્ઠ અને પાતંજલ યોગદર્શનને અવગત બરાબર કર્યા હતાં. અને પોતાની મૌલિક પૃથક્કરણ અને સમન્વય કરવાની બુદ્ધિ અને શક્તિથી જૈને દૃષ્ટિને અનુકૂલ રહી આધ્યાત્મિક વચનોના સમૂહમાંથી શાસ્ત્રીય પદ્ધતિપુરસર અને તકપ્રચુર બુદ્ધિગ્રાહ્ય જે અધ્યાત્મશાસ્ત્રની રચના કરી છે તે કૃતિ અધ્યાત્મસાર તેમાં શાસ્ત્ર અને સંપ્રદાય એ બંને ઉપરાંત પોતાનો અનુભવયોગ પણ મિશ્રિત કર્યો છે.
મોહનલાલ દલીચંદ દેસાઈ (જૈન સાહિત્યનો સંક્ષિપ્ત ઈતિહાસ)
