Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth

SR No.: 005729
Original Sutra Author: N/A
Author: Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 1993
Total Pages: 366
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 7 MB

Page 142

ઉપદેશરહસ્ય' | ૧૨૧
આ રચનામાં મુખ્ય આધાર શ્રી હરિભદ્રસૂરિનો લીધો છે એટલે શ્રી હરિભદ્રસૂક્તિ ‘ઉપદેશપદ ઉપરાંત યોગબિન્દુ, યોગદૃષ્ટિસમુચ્ચય', “પોડશક', પંચાશક' ઇત્યાદિ ગ્રંથોની ગાથાઓ એમણે આધાર માટે ટાંકી છે. તદુપરાંત ભગવતીસૂત્ર, ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર, દશવૈકાલિકસૂત્ર, મહાનિશીથ, સ્થાનાંગ, આચારાંગ, અનુયોગદ્વાર, આવશ્યકનિયુક્તિ, વિશેષાવશ્યક ભાષ્ય, વ્યવહારભાષ્ય, તત્ત્વાર્થસૂત્ર, સન્મતિતક, પ્રવચનસાર, શ્રાવકપ્રજ્ઞપ્તિ ઈત્યાદિ ગ્રંથોમાંથી એમણે આપેલાં પ્રમાણો ઉપરથી એમની દૃષ્ટિ કેટલાબધા શાસ્ત્રગ્રંથો ઉપર ફરી વળી છે અને એમની ગ્રહણશક્તિ કેટલીબધી સૂક્ષ્મ છે તેની સરસ પ્રતીતિ થાય છે.
આટલાબધા જુદાજુદા વિષયોની સૂક્ષ્મ છણાવટ કર્યા પછી તેમાંથી જીવે ગ્રહણ કરવા જેવું શું છે અને આરાધક જીવનું લક્ષ્ય શું હોવું જોઈએ તે વિશે ગ્રંથનો ઉપસંહાર કરતાં ઉપાધ્યાયજી મહારાજ જણાવે છે કે
किं बहुण इह जह जह रागदोसा लहुं विलिजंति ।
तह तह पयट्टिअव्वं एसा आणा जिणिंदाणां ।। [ઘણું શું કહીએ ! જે-જે રીતે વહેલામાં વહેલો રાગદ્વેષનો વિલય થાય તે-તે રીતે પ્રવર્તવું એ જિનેન્દ્ર ભગવાનની આજ્ઞા છે.] વળી તેઓ અંતે શુભકામના વ્યક્ત કરતાં વિનમ્રતાથી લખે છે :
अणुसरिय जुत्तिगब्भं पुव्वायरियाण वयणसंदब्भं ।
रि काउमिणं लद्धं पुण्णं तत्तो हवउ सिद्धि ।।
યુક્તિનો મને અનુસરીને મેં પૂર્વાચાર્યોનાં જ વચનોનું અહીં ગૂંથન કર્યું છે. તે કરવાથી જે પુણ્યનું ઉપાર્જન થયું તેનાથી સ્વપર ભવ્ય જીવો પરમપદને પ્રાપ્ત કરો.]
પ.પૂ.પં. શ્રી પ્રદ્યુમ્નવિજયજી મહારાજે લખ્યું છે, “પૂજ્યપાદ ઉપાધ્યાયજી મહારાજે ‘ઉપદેશપદના વિષયોને વધુ સુવાચ્ય શૈલીમાં આ ગ્રંથમાં રજૂ કર્યા છે. ‘ઉપદેશરહસ્ય” એ ઉપદેશપદનો સારોદ્ધાર લાગે છતાં આ ગ્રંથ નિરૂપણની દૃષ્ટિએ મૌલિક છે, સ્વતંત્ર છે, સાચે જ તેઓશ્રી પ્રાચીન ગ્રંથોને પી-પચાવીને નવીન ગ્રંથ નિપજાવવાના વરદાનને વરેલા છે.... સ્યાદ્વાદપરિપૂર્ણ રોચક શૈલીમાં આ ગ્રંથ લખાયો છે. કોઈ પણ શ્રમણે ઉપદેશદાન દેવાની કળા હસ્તગત કરવા માટે એટલેકે ભવભીર ગીતાર્થ મુનિવરે પણ સ્વાર કલ્યાણ કાજે ઉપદેશક બનતાં પહેલાં આ ગ્રંથનો અભ્યાસ અવશ્ય કરવો જોઈએ. માર્ગદર્શકની જવાબદારીનો વિચાર કરીએ ત્યારે ખ્યાલ આવે કે ઉપદેશકળા માટે કેવી અને કેટલી સજ્જતા અપેક્ષિત છે. યથાર્થી ઉપદેશક થવું તે ઘણું અઘરું કાર્ય છે.” .
ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજીત આ ઉપદેશ રહસ્ય' ગ્રંથનું જેમજેમ ફરીફરી વાર વાંચન-અધ્યયન કરવાનું થાય છે તેમ તેમ નવોનવો અર્થપ્રકાશ સાંપડતો જાય