________________
કાત્રિશત્ તાત્રિશિકા ! ૧૧૫
બત્રીશી અને ૩રમી સર્જનસ્તુતિબત્રીશી: આ ચારેય બત્રીશીમાં મુખ્યતયા કોઈ ગ્રન્થનો સીધો અધિકાર નથી. મૌલિક પ્રરૂપણાઓ છે.
આ બધા અધિકારો પરથી અને એમાં ઉપાધ્યાયજી મહારાજાએ સંભવિત શંકાઓ ઉઠાવીને જે સમાધાન વગેરે આપ્યાં છે તેના પરથી સૂચિત થાય છે કે ઉપાધ્યાયજી મહારાજનું તે-તે શાસ્ત્રોના અધ્યયનથી થયેલ જ્ઞાન માત્ર શ્રુતજ્ઞાનરૂપ નહોતું કે માત્ર પદાર્થ-વાક્યાર્થબોધ રૂપ નહોતું કિન્તુ એની ઉપરની કક્ષાને પામેલું હતું. આનો જ પ્રભાવ લાગે છે કે લગભગ ક્યાંય સંભવિત પૂર્વપક્ષ-શંકા એમની નજરમાંધો ચૂકી શક્યાં નથી. અને પછી એનું સમાધાન તો હોય જ. જેમકે સાધુના આપવાદિક અનુકંપા દાન અંગે પૂર્વગ્રન્થમાં નહીં ઉઠાવાયેલી જિળિો વેલાવડિયું ઇત્યાદિ શાસ્ત્રવચનના ભાસતા વિરોધની શંકા ઉઠાવી એનું સમાધાન આપ્યું છે. દેશના અંગે ‘નમવતિ થશોતુ:' ઇત્યાદિવાચક વચનને આગળ કરી, અનુગ્રહબુદ્ધિ હોય તો શ્રોતા કેવો છે એ જોયા વગર બોલનાર વક્તાને પણ લાભ જ થવો જોઈએ એવી શંકા ઉઠાવીને એનું સમાધાન આપ્યું છે.
વાક્યાથ-મહાવાક્યાથદિથી ભરેલા આ ગ્રન્થનું સૂક્ષ્મ બુદ્ધિથી અધ્યયનઅનુપ્રેક્ષણ વગેરે કરીને, ઉપાધ્યાયજી મહારાજાએ કરેલા અનન્ય ઉપકારને આપણે સહ પણ ઝીલીએ અને આપણી બુદ્ધિને પણ એવી પરિકર્ષિત કરીએ કે જેથી અન્ય શાસ્ત્રીય વિધાનો અંગે પણ વાક્યાર્થ-મહાવાક્યાથિિદ બોધ પામી શકવાની શક્તિ પ્રાપ્ત થાય એવી શુભેચ્છાથી એ જ્ઞાનમૂર્તિનાં ચરણોમાં મસ્તક ઝુકાવીએ.
| | તિ શમુI
शोकमदमदनमत्सरकलहकदाग्रहविषादवैराणि ।
क्षीयन्ते शान्तहृदामनुभव एवात्र साक्षी नः ॥ જેમનું હૃદય શાન્ત – શમભાવયુક્ત છે તેમના શોક, મદ, કામ, મત્સર, કલહ, કદાગ્રહ, વિષાદ અને વેર ક્ષીણ થઈ જાય છે – એ બાબતમાં અમારો અનુભવ જ સાક્ષી છે.
ઉપાધ્યાય યશોવિજય (“અધ્યાત્મસાર)
