Page Text
________________
૧૧૦ ] ઉપાધ્યાય યશોવિજય સ્વાધ્યાય ગ્રંથ
શાસ્ત્ર, પ્રાશ પુરુષોનો સંપ્રદાય અને સ્વકીય ઇહા ગ્રન્થથનના આ ત્રણ જે મૂળ સ્રોત આ શ્લોકમાં બતાવ્યા છે તેનો સ્પષ્ટ ઉપયોગ પ્રસ્તુત ગ્રન્થમાં જોવા મળે છે. અષ્ટકપ્રકરણ, ષોડશકપ્રકરણ, યોગદૃષ્ટિસમુચ્ચય, યોગબિન્દુ, ઉપદેશપદ અને પાતંજલ યોગદર્શન – મુખ્યતયા આ ગ્રન્થોમાંથી જાણવા મળેલી વાર્તાનો, સંપ્રદાય અને સ્વકીય ઇહા અનુસારે, પ્રસ્તુત ગ્રન્થમાં સંક્ષેપ યા વિસ્તાર કરવામાં આવ્યો છે. એટલેકે તે-તે મૂળ શાસ્ત્રમાં જ જેનો વિસ્તાર સુસ્પષ્ટ છે તેનો અહીં માત્ર સંક્ષેપથી જ ઉલ્લેખ કર્યો છે, જે-જે વાતનો પોતાને વધુ સ્પષ્ટ વિસ્તાર કરવાનો, સંપ્રદાય અને સ્વકીય વિચારણા-સ્ફુરણા અનુસારે, અવસર લાગ્યો તેનો-તેનો અહીં પરિમિત વિસ્તાર કર્યો છે, વિસ્તૃત વિસ્તાર માટે અન્ય ગ્રન્થનો નિર્દેશ કર્યો છે, કેમકે આ ગ્રન્થમાત્ર દિક્પ્રદર્શન માટે જ છે એવું ઉપાધ્યાય મહારાજે જ ૪/૧૨ની વૃત્તિમાં જણાવ્યું છે.
એટલે ઘડીકમાં એમ લાગે છે કે અષ્ટક-ષોડશક પ્રકરણ વગેરેનો આ સારસંક્ષેપગ્રન્થ છે, તો ઘડીકમાં એમ લાગે કે જુદાંજુદાં શાસ્ત્રોમાં પથરાયેલાં તે-તે સંદર્ભનાં પ્રતિપાદનોનો આ સંકલનાગ્રન્થ છે. દા.ત. અમુક બત્રીશીનો પ્રારંભ ‘યોગબિન્દુ'ના અમુક અધિકારથી થયો હોય, પછી સમાન સંદર્ભવાળો એનો જ અન્ય અધિકાર આવે, પછી એના સંદર્ભવાળો પાતંજલ યોગદર્શનનો અધિકાર આવે, પછી ‘યોગદૃષ્ટિસમુચ્ચય'નો થોડો અધિકાર આવે, પછી પાછો 'યોગબિન્દુ’નો મૂળ અધિકાર આવી જાય. આવી-આવી સંકલનાઓ અષ્ટકપ્રકરણ વગેરેના પદાર્થોની પણ તે-તે બત્રીશીમાં છે. એમાં વળી વચ્ચેવચ્ચે ક્યારેક આગમપાઠોના સંદર્ભથી પણ પ્રસ્તુત અધિકારનું સમર્થન કરાયું છે. અન્યાન્યગ્રન્થમાં રહેલા સમાન સંદર્ભવાળા અધિકારોનું આ સંકલન, પદાર્થોની ધારણા કરી પૂર્વપર અનુસંધાન કરવાની ઉપાધ્યાયજી મહારાજાની કુશળ પ્રતિભાને જણાવવા માટે પિરપૂર્ણ છે. વળી ક્યારેક એમ લાગે કે આ કોઈ ટિપ્પણગ્રન્થ છે. એટલેકે જેમ આચાર્યવર્ય શ્રી મુનિચન્દ્રસૂરિ મહારાજાએ કમ્મપયડી ચૂર્ણિ પર વિષમપદ ટિપ્પણ કર્યું છે ચૂર્ણિગત તે-તે બાબતોનું હેતુ વગેરે બતાવવા દ્વારા સ્પષ્ટીકરણ કર્યું છે તેમ ઉપર્યુક્ત ગ્રન્થોના તે-તે અધિકારોની અમુકઅમુક બાબતો પર વિશેષ પ્રકાશ પાથરવા માટે ટિપ્પણગ્રન્થની રચના કરી ન હોય એવો આ ગ્રન્થ છે. ફેર એટલો છે કે અભિપ્રેત તે-તે ગ્રન્થાધિકારોનો એક સળંગ ગ્રન્થ જો હોત તો મને લાગે છે કે તેઓએ એવું ટિપ્પણ જ રચી લીધું હોત. પણ એવો સળંગ ગ્રન્થ ન હોવાથી, સ્વસંકલના અનુસારે એ-એ ગ્રન્થાધિકારોને ગોઠવી આ નવા ગ્રન્થ રચ્યો છે અને વિશેષ પ્રકાશ પાથર્યો
છે.
૧૪૪૪ ગ્રન્થપ્રણેતા યાકિનીમહત્તરાસૂનુ આચાર્યશ્રી હરિભદ્રસૂરિ મહારાજાએ ઉપલબ્ધ આગમાદિ શાસ્ત્રોમાં ન મળતી અથવા નિર્દેશમાત્ર રૂપે મળતી ઘણી બાબતો પર સ્વકીય માર્ગાનુસારી પ્રજ્ઞાના પ્રભાવે સુંદર પ્રકાશ પાડ્યો,
| SR No. | 005729 |
| Book Title | Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 7 MB |