________________
જવું? એવા પ્રકારે કરેલો પ્રસિદ્ધ છે; તેમજ “ઊર્ધ્વગમન” “ઉદ્ધઘન” એવા અર્થો પણ તે શબ્દના મળે છે; પરંતુ “બોલી બોલવી”
સ્પર્ધાપૂર્વક ચઢાવો કરવો” એવો અર્થ તો તે શબ્દને ક્યાં મળતું નથી. કિન્તુ એ ધ્યાનમાં રાખવું કે-પ્રસ્તુતમાં “ઉર્પણ ને અર્થ
ઉલ્લંઘન ઘટશે નહિ; કેમકે દ્રવ્યોત્સર્ષણપૂર્વક આરતી ઉતારવી” એ સ્થળે “ દ્રવ્યના ઉલ્લંઘનપૂર્વક આરતી ઉતારવી” એવો વિપરીત અર્થ કરી શકાય ખરો કે? આવો અર્થ ઉલટો અનર્થકારી છે. દ્રવ્યના ઉલંઘનપૂર્વક-દ્રવ્યના અતિક્રમણપૂર્વક આરતી ઉતારવાની હોયજ નહિ, પણ દ્રવ્યના સંબન્ધપૂર્વકજ આરતી ઉતારવાની હોય; એ એક બાળક પણ સમજી શકે તેવી હકીકત છે.
વળી “ઊર્ધ્વગમન ” “અગ્રગમન” એવો અર્થ પણ તે શબ્દને પ્રસ્તુતમાં ઠીક ઠીક બેસી શકે તેમ નથી. કદાચ તે શબ્દોને “વૃદ્ધિ” ના અર્થમાં લઈએ તો પણ કંઈ વાંધો નથી; અને ઉત્ત-ધાતુનો સામાન્ય રીતે “વૃદ્ધિ” અર્થ જ સર્વત્ર પ્રચલિત છે. જુઓ – " वृद्ध्यर्थे कथिता वृद्धैर्वर्धते तद्वदेधते । ऋध्नोति ऋध्यते द्वे च स्फायते चोपचीयते ॥ ९४ ॥ प्ररोहत विसरति प्रसरत्यतिरिच्यते । भृशायते तथा मूच्छेत्युत्सर्पति विसर्पति" ॥१५॥
___ युग्मम्
–ક્રિયાકલાપ. ઉપર ગણવેલા “વૃદ્ધિ”–અર્થવાળા ધાતુઓમાં “૩૪તિ ધાતુ પણ પડ્યો છે.
પરતુ આમ ૩-૬ ધાતુનો “વૃદ્ધિ” અર્થ જોઈને પ્રતિવાદી મહાશયે લગારે ઉતાવળ કરવી જોઇતી નથી. “ દ્રવ્યના ઉત્સર્ષણપૂર્વક
છે “ દ્રવ્યની વૃદ્ધિપૂર્વક આરતી ઉતારવી” એમ અર્થ કરવામાં , બોલવાના અર્થને કંઈએ સ્પર્શ થતો નથી. ધ્યાનમાં રહે કે નવદિ સ્પર્ધાપૂર્વક બોલી બોલવી” એ બાબત જુદી છે, અને “કજ તે સ્થળએ હકીકત જુદી છે. એ બંનેમાં મહદ્ અંતર સમાન
