________________
પ૧
ના દિવસમાં ફેરફાર કરવો, એ કેવું ગંભીર કામ કહેવાય ? છતાં તે થયું, અને દરેકે માન્ય રાખ્યું, એનો અર્થ શો ? { આવી કેટલીએ બાબતો છે કે–જેમાં ફેરફાર થયેલો આપણે અનુભવીએ છીએ. આવી બાબતોનાં અનેક ઉદાહરણો હું મારી પત્રિકાઓમાં ઠેકાણે ઠેકાણે બતાવતે પણ ગયો છું. અરે, ખુદ બોલીના રિવાજમાં પણ અનેક સ્થળે ફેરફારો થયાનું બતાવી ચૂક્યો છું. છતાં
ન ફેરવી શકાય, ” “ ન ફેરવી શકાય” “સાધારણ ખાતામાં ન લઈ શકાય” આવું બોલીને માથું ધૂણાવ્યાજ કરવું, એ શા આધારે ? જે કાર્ય કરવામાં શાસ્ત્રીય લગારપણે બાધ ન નડતો હોય, અને ભવિષ્યમાં જૈન સમાજની ઉન્નતિ સમાયેલી હોય, એ કાર્ય કરવાનો વગર પ્રમાણેએ નિષેધ કરવો, એ સમાજને જાણી જોઈને આડે માર્ગે લઈ જવા બરાબર શું નથી ?
ખરી વાત તો એ છે કે–દેવદ્રવ્ય ” નું યથાર્થ લક્ષણ અને યથાર્થ સ્વરૂપ સમજવામાં આવે, તો આ વિષયમાં વિવાદનું કારણ રહેતું નથી. હું મારી ત્રીજી પત્રિકામાં “રથતિ ” ની બીજી ગાથા આપીને દેવદ્રવ્યનું લક્ષણ બતાવી ગયો છું તેમ–દેવને સમર્પણ બુદિથી આપેલ જે દ્રવ્ય–વસ્તુઓ તેજ દેવદ્રવ્ય છે,”—આ લક્ષણ માનવામાં આવે, તો પછી પૂજા-આરતી વિગેરે બોલીની ઉપજ કોઈ પણ ખાતામાં લઈ જવામાં વાંધોજ શો રહે છે ? જે દ્રવ્ય હુજા દેવને સમર્પણ થયું નથી–જે દ્રવ્ય માટે કોઈપણ જાતનો નિશ્ચય થયો નથી, તે દ્રવ્ય ગમે તે ખાતામાં લઈ જવાને સંઘ શા માટે કરાવ ન કરી શકે? બોલીનો હેતુ, કે જે કલેશ નિવારણનો છે, તેની સાથે દેવદ્રવ્યને શું લાગે વળગે છે? આવા રિવાજોના દ્રવ્યને માટે તો જે જ માનામાં જે ક્ષેત્રની અધિક આવશ્યકતા જણાતી હૈય, અર્થાત્ જે ક્ષેત્રને વધારે પોષણ કરવાનું ઉચિત સમજાતું હોય, તે જમાનામાં, તે ક્ષેત્રની અંદર તે દ્રવ્ય લઈ જવાનું સંઘ ઠરાવે છે અને એમ વિચારપૂર્વક કાર્ય કરવામાંજ સંઘનું સંઘત્વ સમાયેલું છે.
વર્તમાન સમયમાં સાધારણ ખાતાને પુષ્ટ કરવાની સૌથી પહેલી કે જરૂર છે, એ વાત આપણે અનેક વખત જોઈ ચુક્યા છીએ. અને લા માટે હવે પછી બોલીનું ઉત્પન્ન થતું દ્રવ્ય સાધારણું ખાતામાં
