________________
४७
સ્ત્રીય બાધ છે જ નહિ, એ સંબંધી પણ પૂરતો વિચાર કરવો જેઇએ છે, એટલું કહી વિરમું છું; અને દેવદ્રવ્ય સંબંધી વિશેષ માહિતી માટે મારી હવે પછી નિકળનારી ચેથી પત્રિકા વાંચવાને ઉત્કંઠિત રહેવાની ભલામણ કરું છું.
પત્રિકા નં. ૪
ઉપસંહાર
અત્યાર સુધી ત્રણ પત્રિકાઓ દ્વારા હું “દેવદ્રવ્ય સંબંધી મારા વિચારો” બતાવી ચૂક્યો છું. હવે આ વિષયને હું ઉપસંહાર કરીશ. મારી પત્રિકાઓમાં “દેવદ્રવ્ય” કોને કહેવું? એ સવાલથી લઈ કરીને દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ, તેના ઉપાયો અને તેને વ્યય શામાં કરવો? એ વિગેરે, આ વિષયને લગતા ન્હાના મોટા જેટલા પ્રશ્નો આપણી બુદ્ધિથી ઉપસ્થિત થઈ શકે, તે બધાઓનું સમાધાન શાસ્ત્રીય અને વ્યાવહારિકદ્રષ્ટિએ મેં કર્યું છે. મારી તે પત્રિકાઓને મધ્યસ્થ દ્રષ્ટિથી વાંચનાર કોઈ પણ વાચક જોઈ શકશે કે–મેં મારા વિચારોમાં સંપૂર્ણ રીતે મૂર્તિની–મંદિરોની અને દેવદ્રવ્યની આવશ્યકતા સ્વીકારી છે. માત્ર, મેં જૈનસમાજને જે કંઈ વિશેષ ભલામણ કરી હતી અને કરૂં છું તે એજ કે—પૂજા-આરતી વિગેરે પ્રસંગમાં બેલી બેલવાને રિવાજ સંઘની કલ્પનાનો રિવાજ છે, અને તેટલા માટે સંઘ તે બેલિયોથી ઉત્પન્ન થતું દ્રવ્ય હવે પછી સાધારણ ખાતામાં લઈ જવાનો ઠરાવ કરે, તો તે ખુશીથી કરી શકે છે, એમાં શાસ્ત્રીય ખાધ લગારે નથી. મારી આ માત્ર સૂચના હતી. જે વખતે મેં સમાજને આ સૂચના કરી હતી–બીજા શબ્દોમાં કહું –જે વખતે આ સૂચનાવાળો પ્રથમ લેખ મેં વર્તમાન પત્રોમાં બહાર પાડ્યો, તે વખતે મને સ્વમમાં પણ ખ્યાલ નહિં હતો કેમારા આ વિચારો તરફ સમાજનું આટલું બધું ધ્યાન ખેંચાશે. અને દેવદ્રવ્ય સંબંધી મારા વિચારો ની પત્રિકાઓ ઉપર પત્રિકાઓ મારે