________________
૧૯
પાતાળ જેટલું અંતર જોવાતજ નહિ. દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવ પ્રમાણે વર્તવાની જે આજ્ઞા પ્રભુએ ફરમાવી છે, તેનો હેતુ શો છે ? સમયાનુસાર આવા ફેરફારો કરવાથી જેઓ ભવભ્રમણનો ભય બતાવે છે, તેઓ દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવ ને ક્યાં ચરિતાર્થ કરશે? એ કોઈ બતાવશે કે?
ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ કે –મનુષ્યના જેવા પરિણામ હોય છે, તેવોજ પુણ્ય–પાપનો બંધ થાય છે. કોઈ પણ કાર્યમાં પરિણામ કેવા છે, તેજ મુખ્ય તથા જોવાનું છે. જે પરિણામ ઉપર આધાર ન રાખવામાં આવે, તો ડગલે ને પગલે મનુષ્યો પાપથી બચી શકે જ નહિ. શ્રાદ્ધવિધિ અને ધર્મસંગ્રહ વિગેરે અનેક ગ્રન્થોમાં આજ વાતની પુષ્ટિ કરવામાં આવી છે.
જુઓ–પસંદ ના પૃ. ૧૬૭ માં લખવામાં આવ્યું છે કે –
" स्वगृहदीपश्च देवदर्शनार्थमेव देवाने आनीतोऽपि देवसत्को न स्यात् । पूजार्थमेव देवाने.मोचने तु देवसत्क एव, परिणामस्यैव प्रामाથતા”
અર્થાત–પોતાના ઘરનો દીવો દેવદર્શનને માટેજ દેવની આગળ લાવવામાં આવ્યો હોય, તો પણ દેવસંબંધી અર્થાત દેવદ્રવ્ય તરીકે થતો નથી. પ્રજાને માટેજ દેવ આગળ મૂકવામાં આવે, તો દેવદ્રવ્ય તરીકે જ થઈ શકે, કારણકે—પરિણામનુંજ પ્રામાણ્ય ગણવામાં આવેલું છે.
' મતલબકે–અહિં એના એવા પરિણામ છેજ નહિ કે હું આ દીવો દેવપૂજા માટે વાપરું. માત્ર પ્રભુના દર્શન માટે જ લાવેલ છે. હા, જે દીપક પૂજા માટે મૂકે, તો તે જરૂર દેવસંબંધી ગણાય.
આવી જ રીતે શ્રાવિધિ ના ૭૯ મા પૃષ્ઠમાં પણ આ પ્રમાણે પાઠ આપવામાં આવેલો છે –
. " स्वगृहार्थकृतदीपस्य देवदर्शनार्थमेव देवाने आनयनेऽपि देवसस्कत्वं न स्यात् , पूजार्थमेव देवाग्रे मोचने तु देवसत्कत्वं" આ અર્થાત–પોતાના ઘરને માટે કરેલો દીવો, દેવદર્શન માટે જ જો દેવની આગળ લાવવામાં આવે, તો પણ તે દેવદ્રવ્ય તરીકે થતો નથી. પૂજાને માટે જ દેવ આગળ મૂકવાથી દેવદ્રવ્ય તરીકે ગણાય છે.
