Page Text
________________
આધીન રહીને પણ તેણે આચરણ રાખવું પડે. પણ અંદર તેના ઉપર રોક-ટોક રાખનાર તેના સિવાય અન્ય કોઈ નથી હોતું. આમ વર્તમાન જીવનમાં માણસ પોતાના બાહ્ય આચરણ અને અંદરના ભાવ વચ્ચેનું સંતુલન ગુમાવી બેઠો છે. માણસ જેટલો વધારે શિષ્ટ દેખાય તેટલું વધારે તેણે આ સંતુલન ગુમાવી દીધેલું હોય છે. જે લોકો પ્રકૃતિની વધારે નજીક હોય છે, સહજ જીવન જીવતા હોય છે તે મોટે ભાગે જેવા હોય તેવા દેખાઈ જાય છે. પણ આપણે બધા મોટે ભાગે કૃત્રિમ જીવન જીવીએ છીએ તેથી આપણી અંદરના ભાવ અને બહારના જીવન વચ્ચે ઘણો ફરક રહે છે.
આપણાં ક્રિયા અને કાર્ય આપણા તેમજ સૌના માટે મહત્ત્વનાં છે. પણ આપણી અંતરનું ભાવજગત અતિ મહત્ત્વનું છે. ભાવ કોઈને મારવાનો હોય તો પણ તે જ્યાં સુધી કૃત્ય ન બને ત્યાં સુધી કાનૂન તેની નોંધ લેતો નથી અને અદાલત તેની સજા ફરમાવતી નથી. કોઈના માટે દિલમાં કેટલોય રાગ હોય કે દ્વેષ હોય તો પણ જ્યાં સુધી તે વાણીમાં કે વર્તનમાં ન વહે ત્યાં સુધી સમાજ તેના ઉપર ધ્યાન આપતો નથી. આ છે આપણું વ્યવહારજગત. અધ્યાત્મ જગતમાં વાણી અને આચરણની અવગણના નથી કરવાની હોતી; પણ ત્યાં અંદરનો ભાવ ઘણો મહત્ત્વનો બની રહે છે. ભાવ સારો હોય તો આચરણની ક્ષતિ નભાવી લેવાય. દિલમાં ડંખ ન હોય તો કડવી વાણી પણ ઘણીવાર ચલાવી લેવાય છે. પણ જો અંદરનો ભાવ મેલો હોય તો તે ચલાવી ન લેવાય. વ્યવહારના જગતમાં પણ લોકો અંદરના ભાવને ગણે છે તો અધ્યાત્મના ક્ષેત્રમાં તો ભાવનું જ મૂલ્ય અંકાય છે. ભાવ મૂલ્યવાન છે એટલું જ નહીં પણ તેના ઉપર માણસના વર્તમાન જીવનનો અને ભાવિ જન્મોનો આધાર રહેલો છે.
આપણી અંદર જેવો ભાવ હોય છે તેવી છાયા રચાય છે. ભાવ એટલે રાગ અને દ્વેષ. રાગ અને દ્વેષને રંગો છે. રાગ અને દ્વેષનાં પરિણામ જેટલાં તીવ્ર એટલી છાયા ગાઢા રંગની હોય છે. રંગોની દષ્ટિએ ભાવછાયાનું છ રંગોમાં વિભાગીકરણ કરવામાં આવે છેઃ કૃષ્ણ, નીલ, કપોત, પીત, પદ્મ અને શુક્લ. ભાવછાયા માટેનો
૮૪
જૈન ધર્મનું હાર્દ
| SR No. | 005714 |
| Book Title | Jain Dharmnu Hard |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrahas Trivedi |
| Publisher | Gurjar Agency |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 130 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |