________________
ચેાત્રીસ અતિશયે અને આઠ પ્રાતિહાર્પી
૭૫
છે. આમ ૩૪ અતિશય ચાર રીતે ગણાવાયા છે. એથી એ પ્રશ્ન ઉદ્ભવે છે કે દરેક ગણત્રી પ્રમાણે જે અતિરિક્ત અગિયારને સ્થાન અપાયું નથી તેના સમન્વય પ્રત્યેક ગણુત્રી સાથે સાધી શકાય તેમ છે કે નહિ અને હાય તેા શી રીતે ?
અંતર્ભાવ—આઠ પ્રતિહાર્યાં પૈકી ભામડળના કર્મક્ષયજ (નહિ કે દેવકૃત ) તરીકે નિર્દેશ કરાય છે જ્યારે દેવકૃત અતિશયેની ચાર પ્રકારની ગણત્રી જે કાષ્ટક દ્વારા મેં રજૂ કરી. છે તે ગણત્રીમાંના ક્રમાંક ૨૨ તરીકે છત્ર, ૨૩ અને ૩૬ તરીકે ચામર, ૨૪ તરીકે સિહાસન, ૨૬ તરીકે અશેક વૃક્ષ, ૩૨ તરીકે પુષ્પાની વૃષ્ટિ અને ૪૪ તરીકે દુન્દુભિના ઉલ્લેખ જોવાય છે. આ હિસાબે દિવ્ય ધ્વનિરૂપ એક જ પ્રાતિહા ના કોઈ પણ અતિશયમાં અંતર્ભાવ થતા હોય એમ જણાતું નથી. ( આ ) પ્રશ્નાવલી
૧ મૂલાતિશય કે એના પર્યાય કે એના પાઇય સમીકરણરૂપ શબ્દના પ્રયાગ સૌથી પ્રથમ કેણે કયા ગ્રંથમાં કર્યાં છે?
૨. ઉપર્યુક્ત શબ્દના અર્થ દર્શાવનાર તરીકે પ્રથમ કાણુ છે ? .
૩. સમભાવભાવી હરિભદ્રસૂરિએ ‘મૂલાતિશય ’ એ નામ,, એની સંખ્યા, એને અંગેના ક્રમ તેમ જ એની આછી રૂપરેખા એ ખાખતા અ૦૪૦ પત્ની સ્વાપન્ન વ્યાખ્યા (ખંડ ૧, ધૃ ૪)માં રજૂ કરી છે તે આવું કાર્ય એમના કોઇ પુરાગામીએ કર્યું છે અને હાય તે તેમનું શું નામ છે અને એમણે એ કાર્ય કયા ગ્રંથમાં ક" છે ?
