________________
૫૨
સાતપુત્ર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર
સ્પષ્ટીકરણ આહાર અને નીહાર અવધિજ્ઞાની જેવા . નેત્રવાળા વગેરે છે તે જોઈ શકે. - ઈન્દ્રવજ– બીજા વ્રજેની અપેક્ષાએ આ દવજ અત્યંત મેટે હોવાથી ઈન્દ્ર એ જે ધ્વજ તે ઈન્દ્રવજ” અથવા ઈન્દ્રપણાને સૂચવનારો ધ્વજ તે ઈન્દ્રવજ’ એમ ઈદ્રવજ વિષે સમજણ અપાઈ છે.
સંવર્ત વાયુ–- આ વડે એક જન સુધીની ભૂમિ શુદ્ધ થાય છે.
સત્તર અતિશય તે ગદકની વૃષ્ટિ' નામને અતિશય છે. અર્ધમાગધી ભાષા–આ અત્યંત કમળ છે.
ઈતિ-ધાન્ય વગેરેને ઉપદ્રવ કરનાર ઉંદર વગેરે પ્રાણીઓ, એમ ઈતિને અર્થ કરાવે છે.
ચેત્રીસ અતિશય પવયણસારુદ્ધાર – આની ગા. ૪૪૧-૪૫૦માં ત્રીસ અતિશનાં નીચે મુજબનાં નામ એના સહજ, કર્મક્ષયજ અને દેવકૃત એવા ત્રણ વિભાગ પાડીને અને એ પ્રત્યેકની સંખ્યા અનુક્રમે ૪, ૧૧ અને ૧૯ ગણાવી રજૂ કરાયાં છે.
ચાર સહજ અતિશયે–(૧) મેલ, રેગ અને પરસેવા રહિત શરીર, (૨) ત માંસ અને શ્વેત લેહી, (૩) આહાર અને નીહારની અદશ્યતા અને (૪) સુગંધી શ્વાસ.
૧. આથી ઉચ્છવાસ અને વિશ્વાસ બંને સમજવાં કેમકે એ પ્રમાણે અભિધાનચિત્તામણિગત અતિશયોના સ્પષ્ટીકરણમાં– એની પણ વિવૃતિમાં અર્થે કરાયો છે
