________________
તીર્થંકરાનાં લક્ષણા
"अष्टसहस्रलक्षणघरः - अष्टोत्तरसहस्रसंख्य शुभ सूचककराવિશ્વાધામનાાિળધાર:',
૧૩
આના અર્થ એ છે કે ૧૦૦૮ની સ`ખ્યાવાળાં, શુભનાં સૂચક, હાથ વગેરેની રેખા વગેરેરૂપ ચક્ર ઇત્યાદિ લક્ષણાના ધારક.
પોસવણાકપ્પ (સુત્ત ૮)માં ઋષભદત્તે પાતાની પત્ની દેવાન દાને કહ્યું કે તને ‘હવાય જ્ઞળમુળોયલે ” અર્થાત્ લક્ષણા, વ્યંજના અને ગુણેાથી યુક્ત એવે પુત્ર થશે. આ સંબંધમાં વૈયાકરણ વિનયવિજયગણુએ વિ. સં. ૧૬૯૬માં રચેલી સુખાધકામાં કહ્યું છે કે લક્ષણા એટલે છત્ર, ચામર વગેરે હાય છે. બલદેવાન અને વાસુદેવાને ૧૦૮ લક્ષણા હાય છે જ્યારે ચક્રવર્તીઓને અને તીર્થંકરને ૧૦૦૮ લક્ષણ્ણા હાય છે. અન્ય ભાગ્યશાળી જનાને ૩૨ લક્ષણા હેાય છે. એ નીચે મુજબ છે
" छत्रं तामरसं धनू रथवरो दम्भोलिकूर्माङ्कुशाः वापीस्वस्तिकतोरणानि च सरः પžાનના પાર્ટ્સ: I
चक्रं शङ्खगजौ समुद्रकलशौ प्रासादमत्स्यौ यवाः यूपस्तूपकमण्डलूम्यवनिभृत् सच्चामरो दर्पणः ॥
उक्षा पताका कमलाभिषेकः सुदाम केकी घनपुण्यभाजाम् ।
:
અર્થાત્ છત્ર, કમળ, ધનુષ્ય, ઉત્તમ રથ વજ્ર, કામે, અંકુશ, વાવ, સ્વસ્તિક, તારણુ, સરેાવર, સિંહ, વૃક્ષ, ચક્ર, શંખ, હાથી, સમુદ્ર, કળશ, પ્રાસાદ, મત્સ્ય, જવ, યજ્ઞના સ્તંભ, સ્તૂપ,
૧. આ પદ્દો કાઇ સામુદ્રિક શાસ્ત્રનાં હશે. એનું નામ ક્રાઇ જણાવવા કૃપા કરશે ?
