________________
જ્ઞાતપુત્ર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર
અહારના ઉદ્યાનમાં એમણે કેશના પાંચ મુઠ્ઠી વડે લેાચ કર્યો, સિદ્ધ પરમાત્માની સાક્ષીએ એમને સર્વ પાપમય આચરણ્ણાને જીવન પર્યંત તિલાંજલી આપવાની ભીષ્મ પ્રતિજ્ઞા લીધી અને આમ ભાગવતી દીક્ષા ગ્રહણ કરી. આ અભિનિષ્ક્રમણુના અનુપમ પ્રસંગને ‘ દ્વીક્ષા-કલ્યાણુક' કહે છે. આ પ્રસંગે એમણે એ દિવસના ઉપવાસ યાને છઠ્ઠું કર્યાં હતા.
જેમ એમણે કોઇ પણ વેળા કોઇની પણ પાસે વિદ્યાભ્યાસ કર્યાં ન હતા તેમ આ અવસરે પણ એમને કાઇને ગુરુ બનાવવાની જરૂર ન પડી.
દીક્ષા લેતાંની સાથે અન્યના ચિંતનશીલ મનની આકૃતિઓને એટલે કે એના પર્યાયાના સાક્ષાત્ અર્થાત્ ઇન્દ્રિયા અને મનની મદદ વિના એધ કરાવનારું જ્ઞાન એમને થયુ. આને જૈન દર્શનમાં ‘મન:પર્યાય’ જ્ઞાન કહે છે. આ પાંચ નાનામાં ચેાથું ગણાય છે. હવે મહાવીરસ્વામી ચાર જ્ઞાનના ધારક થયા.
એમની દીક્ષિત અવસ્થા એ એમના ખરેખરા કસેાટીકાળ હતા. લગભગ સાડાબાર વર્ષ સુધી એમણે ઉગ્ર તપશ્ચર્યા કરી. એ દરમિયાન ફક્ત ૩૪૯ દિવસ જ આહારના હતા. મકીના દિવસેા તા નિર્જળ ઉપવાસના હતા. છ મહિના સુધીના લાગલગાટ ઉપવાસે પશુ નિર્જળ હતા. ખૌદ્ધ ગ્રંથામાં મહાવીરસ્વામીને દ્વીધ તપસ્વી’ કહ્યા છે તે આ વાત વાતની સાક્ષી પૂરે છે.
6
છદ્મસ્થ—અવસ્થામાં એમને જાતજાતના ભયંકર ઉપસગે સહન કરવાના પ્રસંગો આવ્યા પણ એથી એમણે એકલે હાથે એના સબળ
એએ ડર્યા નહિ. સામના કર્યો, કાઈ
