________________
ગવાન મહાવીરનું જીવન ૧૯૭ : પ્રત્યેક તીર્થકરના જીવન પરત્વે પાંચ મહત્વના પ્રસંગે ભણાવાય છે. એ દરેકને “કલ્યાણક કહે છે કેમકે એ વિશ્વનું કલ્યાણ કરવામાં કારણભૂત બને છે. આ હિસાબે આજને દિવસ તે મહાવીર સ્વામીનું જન્મ-કલ્યાણક. એઓ એ પૂર્વે પ્રાણત’ નામના ક૫માંથી અર્થાત્ સ્વર્ગમાંથી મનુષ્ય-લાકમાં અવતીર્ણ થયા. એ વન-કલ્યાણક તરીકે ઓળખાય છે. એ દિવસ તે અસાડ સુદ છઠે.
મહાવીરસ્વામી ત્રિશલા રાણીના ગર્ભમાં આવ્યા ત્યારથી એમનાં માતાપિતાની જાતેજલાલી ખૂબ વધી. આથી એમને જન્મ થતાં બારમે દિવસે એમનું નામ “વર્ધમાન' રખાયું, આગળ ઉપર એઓ “મહાવીર તરીકે પ્રસિદ્ધિ પામ્યા. એમને મહાવીર, વર્ધમાન, વર-વર્ધમાનવામી, વિદેહદત્ત અને દેવાર્ય ચાણ કહે છે. સૂયગઢ (૧-૨-૩-૨૨)માં અને ઉત્તરઝયણ (૬, ૧૮)માં એમણે સાલિય અર્થાત વૈશાલિક કહ્યા છે. શ્રમણ ભગવાન મહાવીરને જન્મ “જ્ઞાત' કુળમાં થયે હેવાથી એમને નાય-પુર' (જ્ઞાત-પુત્ર) તરીકે પણ ઓળખાવાય છે. એમનું શેત્ર કાશ્યપ હતું. એઓ બાલ્યાવસ્થામાં યે નિર્ભય હતા.
એ અઠ્ઠાવીસ વર્ષના થયા ત્યારે એમણે એમના વડીલ અંધુ નંદિવર્ધન પાસે પ્રવ્રયા ગ્રહણ કરવા અનુજ્ઞા માગી પણ એમણે એ ન આપી. એથી એઓ સંસારમાં રહ્યા પરંતુ ભલભલા કામને પણ બધપાઠ પૂરા પાડે એવી એમની ઉચ્ચ કોટિની જીવનચર્યા હતી.
એક વર્ષ પતિ યથેષ્ટ દાન દીધા બાદ ત્રીસમે વર્ષે ગુજરાતના હિસાબે કારતક વદ દસેમે “ક્ષત્રિયકુંડ નગરની
