________________
૧૮૨ જ્ઞાતપુત્ર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર
- ન્યાયાચાર્ય વિજયગણિએ રચેલી પંચપરમેષ્ઠી–ગીતાના નિમ્નલિખિત ૨૭મા પદ્યમાં તીર્થકરને મહામાહણ, મહાપનાહ, મહાનિર્ધામક, મહાસાર્થવાહ અને મહાકથિત? ક) કહ્યા છે. -
“મહામાહણ મહાપનાહ મહાનિર્ધામક મહાસત્યવાહ બિરુદ મહાકથિત(? ક) તણું જે ધરત
તેહના ગુણ ગણે કુણ અનંત – ૨૭” ભક્તિ-રસામૃત (પૃ ૮૮માં “સાધારણ જિનસ્તવન” છપાયું છે. એના કર્તા જ્ઞાનવિમલ છે. એમણે નીચે મુજબની એથી કડીમાં મહાગોપ અને મહાનિર્યામક એ બે જ બિરુદને ઉલેખ કર્યો છે. આ રહી એ પંક્તિ -
“મહાપ ને મહાનિર્ધામક ઈણિ પેરે બિરુદ ધરાવે રે,
આયાર (૧-૯-૫૫)માં મહાવીરસ્વામીને અબદુવાદી બ્રાહ્મણ (“અબહુવાઈ માહણ”) કહ્યા છે. સૂયગડ (૨, ૧૬)માં તેમ જ ઉત્તરઝયણ (અ. ૨૫ માં “માહણ' કોને કહેવાય તે વિગતવાર દર્શાવાયું છે.
ચિત્રો–અહીંના (સુરતના) “શ્રીવર્ધમાન જૈન તામ્રપત્રગમમંદિરના ભોંયરામાંના “શ્રીઉત્કૃષ્ટ કૃતમદિર”માં તીર્થકરોને જે પાંચ ઉપમા અપાઈ છે તે પૈકી મહાગપ, મહાબ્રાહ્મણ, મહાનિર્ધામક અને મહાસાર્થવાહ એ ચારને બંધ કરાવનારું એક હરય છે. એને હાલમાં રાખીને આ જાતનાં ચાર દમણે
