________________
મહાવીરસ્વામીના વિવિધ ભવેનાં સગાં ૮૯ માતા –દેવાનન્દા એ એમની માતા માતા થાય. મહાવીરસ્વામી સર્વજ્ઞ બન્યા બાદ જ્યારે બ્રહ્મણકુડમાં પધાર્યા ત્યારે એમને જોતાં દેવાનદ્રાને પાને ચઢ્યો, એનું કારણ વિનયમૂર્તિ ઇનદ્રભૂતિએ પૂછ્યું ત્યારે એમણે કહ્યું કે દેવાનન્દા મારી માતા થાય છે. અને હું આ દવાનન્દાને પુત્ર થઉં છું. અને પુત્ર તરફના નેહને લઈને પાને ચડ્યો છે. આને લગતા પાઠ વિવાહ પહણત્તિ ( સ ૯, ઉ. ૩૩, સુ ૩૮૧ માં નીચે મુજબ છે –
‘તા સા રેઢા મા બાપપટ્ટાયા. સમi भगवं महावीरं अणिमिलाए दिट्रोए देहमाणी चिट्ठति । भंते ત્તિ માં નાખે....gવું વાણી- િit મને ઘણા રેવાળા. - વિર...મહાવીરે ખાવું જોઇ રૂવં વા–પર્વ વસ્તુ જોગમા! देवाणन्दा माहणो मम अम्मगा, अह णं देवाणन्दाए माहणीए अत्तए । तर ण सा देवाणन्दा माहणी तेणं पुवपुत्तसिणेहाणुराएणं આયuvટ્ટા....વિટ્ટા ?'
કઈ કઈ આધુનિક વિદ્વાનનું એમ કહેવું છે કે દેવાનન્દી તે ધાવમાતા છે. આથી પ્રશ્ન ઉદ્ભવે છે કે સામાન્ય રીતે ધાવમાતા તે ભાડુતી ગણાય અને જેવી સ્ત્રીને પાને ચઢે ખરે? આ કેઈ દાખલે પ્રાચીન અને પ્રામાણિક કૃતિમાં નોંધાયેલે મળે છે ખરે? આધુનિક વિજ્ઞાનનું આ સંબંધમાં શું કહેવું છે?
- આયાર ( સુય ૨, ચૂલા ૩, સુત ૩૯૯)માં મહાવીરસ્વામી દેવાનદાની કુક્ષિમાં અવતર્યાને ઉલ્લેખ છે એટલું જ નહિ, પણ ૮૨ (ભ્યાસી ) દિવસ ત્યાં રહીને પણ સ્પષ્ટપાંડ છે. આથી ઉપર્યુક્ત આધુનિક મતવ્ય વિશેષતઃ તપાસવું ઘટે.
