Page Text
________________
૨૧૪ દાર્શનિક ચિંતન
તણાય નહીં.
સ્વરાજય પ્રાપ્ત થયા પછી દેશમાં લોકશાહી બંધારણ ઘડાયું. તે અમલમાં આવતાં કેન્દ્રમાં સંસદ અને રાજયોમાં વિધાન સભાઓ શરૂ થઈ. ચૂંટાયેલા સભ્યો ચર્ચાઓ કરવા લાગ્યા. અનેક પ્રશ્નો જૂના હતા તે અને બીજા નવા પણ ચર્ચાવા લાગ્યા. નવા નવા કાયદાઓના ભારથી પોથાં ભરાય છે અને વકીલો તે જ ન્યાયધીશોનાં મગજ પણ એ ભારથી વધારે ને પર બોદાં અને બહેરાં થતાં જાય છે. આમ જોઈએ તો, સ્વરાજ્ય મળ્યા પછી, ઉપનિષદોને સમયની વિચાર-સ્વતંત્રતા આવી બીજી રીતે કહીએ તો. વિચારોની આંધી પણ આવી. દરેક પ્રશ્ન ચર્ચાય, પણ તેનો નિકાલ આવે નહીં અને આવે તો, જલદી કામમાં પરિણમે નહીં. અનેક સમિતિઓ નિમાય રિપોર્ટો આવે, તેનાથી મોટા કમરા ભરાય, પણ પરિણામે ઘણી વાર એમાંથી કશો સાર લોકોની નજરે ન ચડે.
જેમ પહેલાં ચર્ચાઓમાં, માત્ર ચર્ચાઓમાં, તેથી બુદ્ધિ રોકાતી અને ક્ષીણ થતી તેમ, લગભગ આની લોકશાહીમાં થતું દેખાય છે. લોકશાહીની પ્રશંસા જે રીતે થાય છે અને જે રીતે છપાય છે તે વાંચીને સાધારણ લોકો એમ માનવા લલચાય કે જાણે લોકશાહીનું સ્વર્ગ અહીં ઊતર્યું છે. પણ જે રીતે આ દેશમાં લોકશાહી કામ કરે છે તેનું સીધું અને સૌ જાણી શકે એવું પરિણામ એ આવ્યું છે કે કેન્દ્રમાં અને પ્રાન્તોમાં માત્ર વૈમનસ્ય વધ્યું છે ! આ વૈમનસ્ય વિરોધી પક્ષો અને કોંગ્રેસ પક્ષ વચ્ચે જ નથી, પણ કોંગ્રેસ પક્ષમાંય, એ વૈમનસ્ય હાડોહાડ વ્યાપી ગયું છે. ગમે તે દળ સત્તા ઉપર આવે. પણ બીજું દળ એનો આદર નહીં કરે. પરિણામે, એક દળ જે કાર્યક્રમ વિચારે કે ઘડે તેનું મૂલ્ય બીજું દળ ન આંકે, અને લોકો સંદેહમના વમળમાં જ સપડાય. આ રીતે જોઈએ તો પ્રજા સમક્ષ નિર્વિવાદપણે અમલમાં મૂકવાનો એવો એક પણ માર્ગ નથી રહ્યો છે જેને વિશે દરેક પક્ષ એકસરખી રીતે ભાર આપે અને લોકોને નિષ્ઠાપૂર્વક તે રીતે ચાલવાનું બળ મળે.
શ્રી નેહરુ મોટા માણસ. એમના પ્રત્યે લોકોની અસાધારણ ચાહના, પણ તેમનું મુખ્ય વલણ જ્ઞાનયોગી જેવું છે. તેઓ કર્મયોગને અંતરથી ચાહનાર છે, પણ તેમના કર્મયોગની લોકો ઉપર ઊંડી છાપ પડતી જ નથી. અને દેશની શક્તિ અત્યારની પરિસ્થિતિ પ્રમાણે એકાગ્ર થઈ કામ કરી શકતી નથી. જે મુખ્ય પુરુષ વિશે આમ હોય તો પછી બીજા પુરુષો વિશે તો કંઈ કહેવાનું રહેતું જ નથી.
| SR No. | 005710 |
| Book Title | Darshanik Chintan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sukhlal Sanghavi |
| Publisher | Gurjar Granthratna Karyalay |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 272 |
| Language | Gujarat |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |