Darshanik Chintan

SR No.: 005710
Original Sutra Author: N/A
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Gurjar Granthratna Karyalay
Publication Year: 2003
Total Pages: 272
Language: Gujarat
Classification: Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 206

માનવતાના પાયા, એનું મૂલ્યાંકન અને જીવનમાં એનો વિનિયોગ • ૧૯૫
આમ માનવી પહેલો પરમાત્મા તરફ, ચૈતન્ય તરફ, શુદ્ધ શક્તિ તરફ અભિમુખ થાય છે. અને પછી જયારે એ અલૌકિક સત્ત્વ તરફની, અલૌકિક તત્ત્વ તરફની શ્રદ્ધામાંથી એ આગળ જાય છે, ત્યારે એનું આવરણ સહેજ ખસે છે. અને જયારે એ આવરણ ખસે છે, ત્યારે એને શું દેખાય છે? ત્યારે એ “તમામ પ્રાણીઓને પોતામાં જુએ છે, અને પોતાને તમામ પ્રાણીઓમાં જુએ છે; અને કોઈની ધૃણા કરતો નથી.” ભૌતિક વિશ્વના દર્શન વખતે અને માત્ર એકબીજાથી ભેદ દેખાતો હતો; અને ભેદ છતાં એ પરાણે સંપીને સુખથી રહેતો હતો. પણ પછી એને, આ ભેદો હોવા છતાં, એમાં કાંઈક અભેદનું, આત્મૌપજ્યનું તત્ત્વ દેખાય છે; અને કોઈ અલૌકિક એવા સત્યધર્મનું ભાન થાય છે. એટલે એ વિચારે છે કે “જ્યાં સર્વ પ્રાણીઓ પોતારૂપ જ બન્યાં છે, અને જ્યાં એકત્વ કે આત્મૌપમ્પનું દર્શન થાય છે, ત્યાં પછી મોહ કેવો અને શોક કેવો ?”ર આવી રીતે શ્રદ્ધા દ્વારા આવરણ દૂર થતાં અને સમ્યજ્ઞાન પ્રગટે છે, અને દિશા સૂઝે છે.
ત્યાર પછી એને વિચાર આવે છે કે જીવવું કેમ ? જીવવાની રીત તો આજ સુધી હતી જ, એ રીતે એ જીવતો આવ્યો હતો, પણ એ જીવવાની રીત પછી બદલાઈ ર્જાય છે. એને એમ વિચાર આવે છે કે હું જે સંગ્રહ કરે અથવા જે ભોગવું, એમાં બીજાનો ભાગ છે કે નહીં ? બીજા લોકોના જીવન સાથે મારો સંબંધ છે કે નહીં ? એમ વિચાર કરતાં, પહેલાં લીધેલ એકત્વદર્શનથી, એ નિર્ણય કરે છે કે “જગતમાં જે કાંઈ છે, તે સર્વમાં ઈશ્વરનો વાસ છે; તેથી એ જે કંઈ આપે તેટલું ભોગવ, અને બીજાનું છે તેનો લોભ ન કર.” અને એને એવી જીવનકળા લાધે છે. - આ જીવનકેળા શી ? માણસ હોય કે બીજું પ્રાણી હોય, એ કાંઈ ખાધાપીધા સિવાય, મકાન-આશ્રય સિવાય જીવી શકતાં નથી. એટલે કે ભોગ સિવાય તો જીવન ચાલતું જ નથી; ઉપભોગ તો આવશ્યક જ છે. પણ એ ઉપભોગમાં સમગ્ર જીવન ખર્ચાઈ ન જાય, ઉપભોગ માટેના સંગ્રહમાં સમગ્ર
૧. તું સffજ પૂતાન્યાત્મવાનું પતિ | | સર્વભૂતેવું વાત્માનં તતો ન વિષ્ણુગુપ્સ | એજન. ૬. ૨. મન સર્વાણિ ભૂતાન્યાત્મવાબૂદ્ વિજ્ઞાનતઃ |
તત્ર વો મોહ : શોવ ત્વનુપરતઃ II એજન. ૭. ૩. ડુંશાવાસ્યમ સર્વ ૪િ નાત્યા નન્ !
તેન ત્યછેન મુન્નીથા મા વૃધ: સ્વહનમ્ II એજન. ૧.