________________
૧૩૦ • દાર્શનિક ચિંતન ગળામાંથી ઝરતા લોહીની ધારથી ચળકતા એવા પુરુષનાં બલિદાનોથી પૂજાવા યોગ્ય મહાભૈરવ અમારો દેવ છે.
ભિક્ષુ-(કાન બંધ કરીને) બુદ્ધ ! બુદ્ધ ! અહો ભયંકર ધર્માચરણ !
ક્ષપણક_અરિહંત ! અરિહંત ! અહો ઘોર પાપ કરનાર કોઈએ આ બિચારાનો ઠગ્યો છે.
કાપાલિક–(ક્રોધ સાથે) હે પાપ ! હે નીચ પાખંડી ! મુંડેલ માથાના ! ગુચ્છાદાર કેશવાળા ! વાળ ઉખાડી ફેંકનાર ! અરે ! ચૌદ લોકની ઉત્પત્તિ; સ્થિતિ અને સંહારનો પ્રવર્તક, વેદાન્તમાં પ્રસિદ્ધ એવા સિદ્ધાન્તના વૈભવવાળા ભગવાન ભવાનીપતિ ઠગનાર છે? ત્યારે આ ધર્મનો મહિમા બતાવીએ. હરિહરઈન્દ્ર વગેરે શ્રેષ્ઠ દેવોને હું ખેંચી લાવું છું. આકાશમાં ચાલતાં નક્ષત્રોની ગતિઓ પણ હું રોકું છું, પહાડ અને નગરો સહિત આ પૃથ્વીને જલપૂર્ણ કરીને સંપૂર્ણ તે પાણી ફરી ક્ષણમાત્રમાં પી જાઉં છું; એ વાત તું સમજી જા.
ક્ષપણક–હે કાપાલિક ! એથી જ હું કહું છું કે કોઈ ઇન્દ્રજાળીઆએ માયા બતાવી તને ઠગ્યો છે.
કાપાલિક-ડે પાપ ! ફરી પણ પરમેશ્વરને ઈન્દ્રજાલિક કહી આક્ષેપ કરે છે? તેથી આનું દુષ્ટપણું સહન કરવું યોગ્ય નથી. (તરવાર ખેંચીને) તો ખૂબ સારી રીતે આના આ વિકરાળ તરવારથી કાપેલ ગળાની નાળમાંથી નીકળતા ફીણદાર અને પરપોટાથી ભરેલા લોહીથી ડમડમ કરતા ડમરુના ખડખડાટથી આહ્વાન કરાયેલ ભૂતવર્ગોની સાથે મહાભેરવીને તર્પણ આપું છું. (એમ કહી તરવાર ઉગામે )
ક્ષપણક–(ભયથી) હે મહાભાગ ! અહિંસા એ પરમધર્મ છે. (એમ કહી ભિક્ષુના ખોળામાં ગરી જાય છે.)
ભિક્ષુ-(કાપાલિકને વારતો) હે ભાગ ! કુતૂહલમાં થયેલ વાક્કલહમાત્રથી એ બિચારા ઉપર પ્રહાર કરવો યોગ્ય નથી. (કાપાલિક તરવાર પાછી ખેંચી લે છે).
ક્ષપણક–(આશ્વાસન મેળવી) મહાભાગે, જો પ્રચંડ ક્રોધાવેશને શમાવ્યો હોય તો હું કાંઈક પૂછવા ઇચ્છું છું.
કાપાલિક–પૂછ. ક્ષપણકતમારો પરમધર્મ સાંભળ્યો. હવે સુખ અને મોક્ષ કેવો છે? કાપાલિક–સાંભળ. ક્યાંય પણ વિષયો વિના સુખ નથી જોયું.