Page Text
________________
१२२................. अध्यात्ममतपरीक्षा...............! - ३२ विशेषोपलम्भनानादेशभाषावबोधानुगृहीततत्तद्देशजविनेयप्रव्राजनपूर्वप्रव्रजिततदुपसंपदावतदनुरागभाजनत्वादिगुणानां तथैव संभवात्, अतथाभूतस्य त्वनियमः। ततो निष्पत्तिराचार्यपदार्हतायाः अन्येषां भूयसां शिष्याणां तदन्तिके निष्पत्तिरिति। एवं च निष्पद्य सूरिपदं च प्राप्य, दीर्घकालं तत्पर्यायमनुपाल्य योग्यशिष्यमाचार्यपदेऽवस्थाप्य विहारो विशेषानुष्ठानरूपो विधेयः। ___ स च द्विविधो, भक्तपरिटेङ्गिनीपादपोपगमनलक्षणमभ्युद्यतमरणं जिनकल्पपरिहारविशुद्धिकयथालन्दिककल्पप्रतिपत्तिर्वा। तत्र स्तोकं स्वायुर्ज्ञात्वा प्रथमविहारं प्रतिपद्यते, दीर्घमपि स्वायुर्ज्ञात्वा यदि क्षीणजवाबलस्तदा वृद्धवासं स्वीकुरुते। पुष्टायां तु शक्तौ जिनकल्पादिप्रतिपित्सुस्तपःसत्त्वसूत्रकत्वबलविषयिणीभिः पञ्चभिस्तुलनाभिः प्रथममात्मानं तोलयति। तथा हि-(१) तपोभावनया तावत्तथा बुभुक्षां पराजयते यथा कारणवशादाषण्मासीमाहाराऽलाभेनापि न खिद्येत। (२) सत्त्वभावनाभिस्तु
पढमा उवस्सयंमि बीया बाहिं तइय चउक्कंमि ।।
सुण्णहरम्मि चउत्थी अह पञ्चमिया मसाणंमि ॥ [बृहत्कल्प-२/१३३५ ] इत्युक्तक्रमेण भयं पराजयते। (३) सूत्रभावनया तु तथा सूत्रमपि परिचिनुते यथा सर्वकालं तत्परावर्तनानुसारेणैव सम्यगवबुध्यत इति। (४) एकत्वभावनया तु साङ्घाटिकादिभिरपि मिथःसंलापादिप्रवृत्तिनिवृत्त्या बाह्यममत्वनिवृत्तौ देहोपध्यादिकादिभ्योऽपि भिन्नमात्मानं भावयंस्तेष्वपि सर्वथा निरभिष्वङ्गो भवति। (५) बलं द्विविधं-शारीरं मनोधृतिबलं च, तत्र शारीरमपि बलं जिनकल्पप्रतिपत्तियोग्यस्य शेषजनबलमतिशेत एव, तपःप्रभृतिना तदपकर्षेऽपि धृतिबलेन तथाऽऽत्मानं भावयति यथा न महद्भिरपि परीषहोपसर्गर्बाध्यत इति। तदेवं पञ्चभिर्भावनाभिर्भावितात्मा गच्छे प्रतिवसन्नप्यागमोक्तविधिनाऽऽहारादिपरिकर्म संसाध्य सङ्घ स्वगणं चाहूय जिनंगणधरचतुर्दशपूर्विदशपूर्विसमीपे, तदभावे वटाश्वत्थाशोकवृक्षादीनामासत्तौ जिनकल्पमभ्युपगच्छति, ततः सर्वान् क्षामयित्वा निजपदस्थापितसूरिप्रभृतीननुशास्य च वनकन्दरादौ विहरति।।
प्रतिपन्नजिनकल्पश्च यत्र ग्रामे मासकल्पं चातुर्मासकं वा करोति तत्र षड्भागान् कल्पयति। यत्र भागे एकस्मिन् दिने गोचरचर्यायां हिण्डितस्तत्र पुनरपि सप्तम एव दिवसे पर्यटति।गमनंच तृतीयपौरुष्यामेव कुरुते, चतुर्थपौरुषी च यत्रावगाहते तत्र नियमादवतिष्ठते। भक्तंपानकं चालेपं यत्तदेव गृह्णाति, एषणादिकं मुक्त्वा न केनापि सह जल्पति। एकस्यां च वसतौ यद्यप्युत्कृष्टतः सप्तजिनकल्पिकाः प्रतिवसन्ति तथापि मिथो न भाषन्ते। उपसर्गपरीषहान् सर्वानपि सहत एव,रोगेषु चिकित्सां न कारयत्येव, तद्वेदनां तु सम्यगेव विषहते।आपातसंल्लोकादिदोषरहित एव स्थण्डिलउच्चारादीन् करोति नाऽस्थण्डिले।परिकर्मरहितायामेव वसतौ तिष्ठति, यधुपविशति तदा नियमादुत्कुटुक एव, न तु निषद्यायामौपग्रहिकोपकरणाभावात्। मत्तकरिव्याघ्रसिंहादिके च संमुखे समागच्छत्युन्मार्गगमनादिनेर्यासमिति न भनक्ति, एवमादि सामाचारी सिद्धान्तरत्नाकरादवबोध्या।
स्थितिश्च श्रुतसंहननादिका ज्ञेया, तथाहि-जिनकल्पिकस्य तावज्जघन्यतो नवमस्य पूर्वस्य १. प्रथमोपाश्रये द्वितीया बहिस्तृतीया चतुष्के । शून्यगृहे चतुर्थ्यथ पञ्चमिका श्मशाने ।।
| SR No. | 005701 |
| Book Title | Adhyatmamatpariksha Shabdasha Vivechan Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravinchandra K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 394 |
| Language | Gujarat |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |