________________
કારણ કે અવયવી વિદ્યમાન હોય તો પણ, ત્રણચાર પરમાણુના છૂટા પક્વા છતાં અથવા ત્રણચાર પરમાણુના મળવા છતાં આ તે જ અવયવી છે' ઇત્યાઘાકારક પ્રત્યભિજ્ઞા થાય છે. તેથી આવી અવસ્થામાં અવયવીનો નાશ થયા વિના પણ પરિમાણાન્તર પ્રત્યક્ષસિદ્ધ હોવાથી “પરિમાણના નાશની પ્રત્યે અવયવીનો નાશ કારણ છે.” એ કહેવું શી રીતે યોગ્ય છે ? આવું નહીં કહેવું જોઈએ. કારણ કે પરમાણુનો વિશ્લેષ થવાથી તજજન્ય દ્વયણુકનો નાશ, અવશ્ય માનવો જોઈએ અને એ દ્વયણુકનાશથી ચણકના નાશને પણ સ્વીકાર્યા વિના ચાલે એવું નથી. આ ક્રમે પૂર્વ પૂર્વ અવયવનાશથી ઉત્તરોત્તર અવયવીનો નાશ માનવાનું પણ આવશ્યક છે. તેથી સ્પષ્ટ છે કે ત્રણચાર પરમાણુના વિશ્લેષસ્થળે પણ અવયવીનો નાશ થયા પછી જ
સ્વપરિમાણનો નાશ થાય છે. યદ્યપિ ત્રણચાર પરમાણુના વિશ્લેષાદિ સ્થળે ઉક્ત અવયવીની પ્રત્યભિજ્ઞાથી, અવયવીના નાશને માનવાનું પ્રત્યક્ષવિરુદ્ધ છે, પરંતુ ઉપર જણાવ્યા મુજબ અવયવીના નાશની સામગ્રી વિદ્યમાન હોવાથી અવયવીના નાશનો અપલાપ કરવાનું શક્ય નથી. પ્રત્યભિજ્ઞા તો સજાતીયતાને વિષય બનાવે છે. જેથી એનો વિરોધ સંભવિત નથી. શરીરાદિમાં પણ અવયવોના ઉપચયથી અસમાયિકારણનો નાશ માનવાનું આવશ્યક હોવાથી અવયવીનો નાશ માન્યા વિના ચાલે એવું નથી. તત્તશરીરનો નાશ થવા છતાં તત્તતુશરીર(ઉત્તરોત્તરશરીર)ની સાથે પ્રાણસંયોગ હોવાથી ત્યાં મૃતત્વનો વ્યવહાર થતો નથી... ઇત્યાદિ દુર્વેય નથી. યદ્યપિ ‘પટાદિનો નાશ ન થાય તો પણ તત્વન્તરના સંયોગથી પૂર્વપરિમાણના નાશથી અધિક પરિમાણ ઉત્પન્ન થાય છે.” આવું કહી શકાય છે. પરંતુ ત્યાં પણ વેમાદિના અભિઘાતથી તત્સંયોગાત્મક અસમવાયકારણનો નાશ થવાથી પટનો નાશ થાય છે - એ માનવાનું
પર
