________________
હવે શ્યામનાશક્ષણમાં પરમાણ્વન્તરમાં કર્મનો વિચાર કરીએ તો સાતક્ષણની પ્રક્રિયા નીચે જણાવ્યા મુજબ છે. પરમાણુમાં કર્મ, તેથી બીજા પરમાણુથી એ પરમાણુનો વિભાગ, તેથી આરંભકસંયોગનો નાશ અને તેથી હ્રયણુકનો નાશ ૧. ત્યારબાદ દ્વિતીયક્ષણમાં શ્યામાદિનો નાશ અને પરમાણ્વન્તરમાં કર્મ ર, ત્યારબાદ તૃતીયક્ષણમાં રક્તોત્પત્તિ અને ઉપર જણાવ્યા મુજબ પરમાણ્વન્તરના કર્મથી જન્ય વિભાગ ૩, ત્યાર પછી પરમાણ્વન્તરની સાથેના પૂર્વસંયોગનો નાશ ૪, પંચમક્ષણમાં પરમાણ્વન્તરની સાથે યણુકારંભકપરમાણુસંયોગ પ, તેથી હ્રયણુકની ઉત્પત્તિ ૬, અને ત્યારબાદ રક્તોત્પત્તિ ૭, આ સક્ષક્ષણની પ્રક્રિયા છે.
આવી જ રીતે રક્તોત્પત્તિ(પરમાણ્વન્તરમાં ત્રીજા ક્ષણમાં રકતોત્પત્તિ જણાવી છે તે)ના ક્ષણમાં પરમાણ્વન્તરમાં કર્મનો વિચાર કરીએ તો અષ્ટક્ષણની પ્રક્રિયા નીચે જણાવ્યા મુજબ સમજવી. - પરમાણુમાં કર્મ, તેથી પરમાણ્વન્તરની સાથે વિભાગ, તેથી યણકારંભકસંયોગનો નાશ, તેથી ચણુકનો નાશ ૧, ત્યારબાદ શ્યામનાશ ૨, ત્યારબાદ રક્તોત્પત્તિ અને પરમાણ્વન્તરમાં કર્મ ૩, ત્યારપછી પરમાણ્વન્તરના કર્મથી જન્ય વિભાગ ૪, તેથી પૂર્વસંયોગનો નાશ ૫, ત્યારપછી પરમાણ્વન્તરનો સંયોગ ૬, તેથી ચણુકની ઉત્પત્તિ ૭, અને ત્યારબાદ તેમાં રક્તની ઉત્પત્તિ ૮, આ પ્રમાણે અષ્ટક્ષણની પ્રક્રિયા પૂર્વે જણાવ્યા મુજબ સ્પષ્ટ છે.
IŔ|| કૃતિ પીત્તુપાવાનિરૂપળમ્ ॥ कारिकावली ।
नैयायिकानान्तु नये द्व्यणुकादावपीष्यते ।
9
૪૦
