________________
કરનારને હિંસાનું પાપ નહીં લાગે.
શ્યનયાગમાં, અદષ્ટાદ્વારકત્વનો નિવેશ કર્યા વિના બલવદનિષ્ઠાનનુબંધિત્વને ઉપપન્ન કરનારના મતને જણાવે છે - केचित्तु... त्यादि ग्रंथथी - माशय मे छे श्येनयागनु ફળ મરણ નથી. પરન્તુ સાક્ષાહ્મરણજનક વ્યાપારાત્મકહિંસા ફળ છે. તેથી શ્વેનયાગજન્યખડ્યાઘાતાદિસ્વરૂપ હિંસા, ત્યાં અભિચારપદાર્થ છે, જે પ્રાયશ્ચિત્તનો વિષય છે. ખજ્ઞાભિघाताहि पान% छे. तेथी श्येनयाग 'श्येनेनाऽभिचरन् यजेत' આ કૃતિથી વિહિત હોવાથી તે પાપનો જનક નથી. તેથી તેમાં બલવદનિષ્ઠાનનુબંધિત્વ છે. પરંતુ યેનયાગજન્યખડ્યાભિઘાતાદિ પા૫ના જનક હોવાથી ભવિષ્યપાપનાં પ્રતિસંધાનથી સન્તપુરુષો યેનયાગમાં પ્રવૃત્તિ કરતા નથી. આવું કેટલાક લોકો કહે છે. તેમના મતમાં જે અસ્વારસ્ય છેએ અન્યત્ર અનુસંધેય છે.
.. मुक्तावली । आचार्यास्तु-आप्ताभिप्रायो विध्यर्थः । पाकं कुर्या इत्यादावाज्ञादिरूपेच्छावाचित्ववल्लिङ्गमात्रस्येच्छावाचित्वं लाघवात् । एवं च स्वर्गकामो यजेतेत्यादौ यागः स्वर्गकामकृतिसाध्यतया आप्तेष्ट इत्यर्थः । ततश्चाप्तेष्टत्वेनेष्टसाधनत्वादिकमनुमाय प्रवर्त्तते । कलञ्जभक्षणादौ तदभावान प्रवर्तते । यस्तु वेदे पौरुषेयत्वं नाऽभ्युपैति तं प्रति विधिरेव तावद्गर्भ इव श्रुतिकुमार्याः पुंयोगे मानम् । न च कर्चस्मरणं बाधकम्, कपिलकणादादिकमारभ्याऽद्यपर्यन्तं कर्तृस्मरणस्यैव प्रतीयमानत्वात् । अन्यथा स्मृतीनामप्यकर्तृकत्वापत्तेः । तत्रैव कर्तृस्मरणमस्तीति चेत्, वेदेऽपि “छन्दांसि जज्ञिरे तस्मात्-" इत्यादिकर्तृस्मरणमस्त्येव । एवम् -
'प्रतिमन्वन्तरं चैषा श्रुतिरन्या विधीयते-' इत्यपि द्रष्टव्यम् । "स्वयम्भूरेष भगवान् वेदो गीतस्त्वया पुरा । शिवाद्या ऋषिपर्यन्ताः स्मद्रोऽस्य न कारकाः॥” इति तु वेदस्य
૧૩૪
