________________
બલવદનિષ્ટાનનુબંધિત્વાત્મક વિશેષણના અભાવ સ્વરૂપ પર્યવસિત થાય છે.
मुक्तावली ।
ननु श्येनेनाऽभिचरन् यजेतेत्यत्र कथं बलवदनिष्टाननुबन्धित्वं विध्यर्थः ? श्येनस्य मरणानुकूलव्यापारस्य हिंसात्वेन नरकसाधनत्वात् । न च वैधत्वान्न निषेध इति वाच्यम् । अभिचारे प्रायश्चित्तोपदेशात् । न च मरणानुकूलव्यापारमात्रं यदि हिंसा तदा खड्गकारस्य कूपकर्त्तुश्च हिंसकत्वापत्तिः, गललग्नान्नभक्षणजन्यमरणे स्वात्मवधित्वापत्तिश्चेति वाच्यम् । मरणोद्देश्यकत्वस्याऽपि विशेषणत्वात् । अन्योद्देश्यकक्षिप्तनाराचहतब्राह्मणस्य तु वाचनिकं प्रायश्चित्तमिति चेन्न । तत्र बलवदनिष्टाननुबन्धित्वस्य विध्यर्थत्वाभावात् । वस्तुतः श्येनवारणायाऽदृष्टाद्वारकत्वेन विशेषणीयम् । अत एव काशीमरणाद्यर्थं कृतशिवपूजादेरपि न हिंसात्वम् । न साक्षान्मरणजनकस्यैव हिंसात्वं, श्येनस्तु न तथा, किन्तु तज्जन्यापूर्वमिति वाच्यम् । खड्गघातेन ब्राह्मणे व्रणपाकपरम्परया मृ हिंसात्वानापत्तेः ।
केचित्तु श्येनस्य हिंसा फलं न तु मरणम्, तेन श्येनजन्य - . खड्गाघातादिरूपा हिंसाऽभिचारपदार्थः । तस्य च पापजनकत्वमतः श्येनस्य वैधत्वात् पापाऽजनकत्वेऽप्यग्रिमपापं प्रतिसन्धाय सन्तो न प्रवर्त्तन्ते इत्याहुः ||
: विवरण :
ननु श्येनेनाऽभिचरन्... छत्याहि આશઃ એ છે કે ‘बलवदनिष्टाननुबंधित्वविशिष्टेष्टसाधनत्वविशिष्टकृतिसाध्यत्व' ने विध्यर्थ भानीमे तो 'श्येनेनाऽभिचरन् यजेत' त्याहि स्थळे નરકના સાધન એવાં ક્ષેનયાગમાં બલવદનિષ્ટાનનુબંધિત્વ ન હોવાથી તાદશવિધ્યર્થ બાધિત છે. યદ્યપિ ચેનયાગ ઉપર્યુક્તશ્રુતિથી વિહિત હોવાથી એમાં હિંસાજનકત્વ નથી. કારણ કે વિહિતહિંસામાં હિંસાત્વ મનાતું નથી. તેથી સ્પેન
१३१
