________________
कारिकावली । चिकीर्षा कृतिसाध्येष्टसाधनत्वमतिस्तथा ॥१५०॥
મુવિની | चिकीर्षेत्यादि-मधुविषसम्पृक्तान्नभोजनादौ बलवदनिष्टानु बन्धित्वज्ञानेन चिकीर्षाभावान प्रवृत्तिरिति भावः । कृतिसाध्यताज्ञानादिवद् बलवदनिष्टाननुबन्धित्वज्ञानमपि स्वतन्त्रान्वयव्यतिरेकाभ्यां प्रवृत्तौ कारणमित्यपि वदन्ति ॥
૦૦
: વિવરણ : કારિકાવલીમાં વિષ...” ઇત્યાદિ. આશય એ છે કે, પ્રવૃત્તિની પ્રત્યે ચિકીર્ષા, કૃતિસાધ્યત્વનું જ્ઞાન અને ઈષ્ટસાધનત્વનું જ્ઞાન કારણ છે. પ્રવૃત્તિની પ્રત્યે બલવદનિષ્ટા - નુબંધિત્વજ્ઞાનના અભાવને કારણ ન માનીએ તો મધુવિષસંપૂતઅન્નભોજનાદિમાં પ્રવૃત્તિનો પ્રસંગ આવશે. આ પ્રમાણે નહીં કહેવું જોઈએ. કારણ કે મધુવિષસમ્યુક્તઅન્નભોજનાદિસ્થળે બલવદનિષ્ઠાનુબંધિત્વના જ્ઞાનથી ચિકીર્ષાનો અભાવ છે. તેથી ચિકીર્ષા સ્વરૂપ કારણના અભાવથી જ મધુવિષસપૂતઅન્નભોજનાદિમાં પ્રવૃત્તિ થતી નથી. કેટલાક લોકો કૃતિસાધ્યતાદિના જ્ઞાનની જેમ બલવદનિષ્ઠાનનુબન્ધિત્વના જ્ઞાનને પણ પ્રવૃત્તિની પ્રત્યે કારણ માને છે. અન્યથા બલવદનિખાનનુબન્ધિત્વજ્ઞાનની જેમ કૃતિસાધ્યતાદિજ્ઞાન પણ ચિકીર્ષાની પ્રત્યે કારણ હોવાથી પ્રવૃત્તિની પ્રત્યે કૃતિસાધ્યતાદિજ્ઞાનને પણ કારણ માની શકાશે નહીં... ઇત્યાદિ સ્વયં સમજી લેવું.
- મુવિની ! कार्यताज्ञानं प्रवर्तकमिति गुरवः । तथा हि-ज्ञानस्य प्रवृत्ती जननीयायां चिकीर्षा तिरिक्तं नाऽपेक्षितमस्ति; सा च कृति
૧૧૪
