________________
જ રીતે “હવો વીમીવવાનું કૃતિ જ્ઞાનમપ્રમાણમ્' ઇત્યાકારક અપ્રામાણ્યજ્ઞાનથી આસ્કન્દિત જ્ઞાન; (“હલો વચમાવવી' ઈત્યાકારક જ્ઞાન) હતો વનિમાન' ઇત્યાકારક જ્ઞાનની પ્રત્યે પ્રતિબંધક થતું નથી. પરંતુ પ્રતિબંધકતાવચ્છેદકકોટિમાં ‘અપ્રામાર્થ’ પદનો નિવેશ ન કરીએ તો તેમાં પ્રતિબન્યકત્વની આપત્તિ આવશે. તેના નિવારણ માટે ઉપર જણાવ્યા મુજબ “ગપ્રામાખ્ય' પદનો નિવેશ કર્યો છે. આ રીતે પ્રતિબધ્ધતાવચ્છેદકકોટિમાં વિશેષ પદના નિવેશનું પ્રયોજન પણ સ્વયં સમજી લેવું અથવા અધ્યાપક દ્વારા જાણી લેવું. કારણ કે તોષસામાન્યજ્ઞન્યત્વ નો નિવેશ કરીએ તો ભ્રમમાત્રમાં બાધનિરૂપિત પ્રતિબધ્ધતાના અભાવની આપત્તિ આવશે. એ સમજી ન શકાય એવી વાત નથી. -
““આગમપ્રમાણથી આત્માનો જેને નિશ્ચય થયો છે, એવી વ્યક્તિને સિષાયિષાના કારણે નિશ્ચિતઆત્માદિની અનુમિતિ થાય છે. તેથી સંશય અને નિશ્ચયસાધારણ પર્વતઃ સંયોગેન વનિમનું ન વા' ઇત્યાધાકારક સંશયાત્મક, તેમજ સિષાયિષાકાલીન “ર્વતઃ સંયોજન વક્તિમાન' ઇત્યાઘાકારક નિશ્ચયાત્મક સાધ્યસંસર્ગજ્ઞાન, સાધ્યસંસર્ગજ્ઞાનત્વેન અનુમિતિની પ્રત્યે કારણ છે. આ રીતે માનવાથી બાધનિશ્ચયકાલમાં તાદશસંસર્ગજ્ઞાન ન હોવાથી જ અનુમિતિની અનુત્પત્તિ શક્ય હોવાથી બાધમાં હેત્વાભાસત્વ અનુપપન્ન થશે', એ પ્રમાણે નહીં કહેવું જોઈએ. કારણ કે અનુમિતિના કારણભૂત તાદશ સાધ્યસંસર્ગના જ્ઞાનના વિરોધિ હોવાથી બાય અને સસ્ત્રતિપક્ષમાં હેત્વાભાસત્વ મનાય છે.'' આ પ્રમાણેના મતનું નિરાકરણ કરે છે-ને તુ... ઇત્યાદિગ્રંથથી. - અહીં ‘ન તુ' નો અન્વય આગળ “યુમ્'ની સાથે કરવાનો છે. તે મતની અયુતતામાં હેતુ જણાવે છે – ગપ્રસિધ... ઈત્યાદિ ગ્રંથથી. આશય એ છે કે ઉપર જણાવ્યા મુજબ જો તાદશ
૬૬
