________________
વચ્છિન્નત્વ કોઈ પણ પ્રતિયોગિતામાં પ્રસિદ્ધ ન હોવાથી ताशोमयाभाव मप्रसिद्ध छे. ५२न्तु 'कम्बुग्रीवादिमानास्ति' ઇત્યાકારક પ્રતીતિના અનુરોધથી ઘટત્વની અપેક્ષાએ ગુરુભૂત પણ કબુગ્રીવાદિમત્ત્વને પ્રતિયોગિતાવચ્છેદક મનાય છે. તેથી પ્રમેયવનિત્નાવચ્છિન્નપ્રતિયોગિતા પ્રસિદ્ધ હોવાથી ઉપર્યુક્ત
સ્થળે અવ્યાપ્તિ નહીં આવે. અહીં વ્યાપ્તિનું નિરૂપણ સંક્ષેપથી કર્યું છે. જિજ્ઞાસુઓએ તેના વિસ્તૃત સ્વરૂપને જાણવા ‘સિદ્ધાન્તલક્ષણ” અને “અવચ્છેદકત્વનિરુક્તિ' વગેરે ગ્રંથોનું અધ્યયન કરવું જોઈએ. ૬૯ી.
कारिकावली । सिषाधयिषया शून्या सिद्धि यंत्र न तिष्ठति । स पक्षस्तत्र. वृत्तित्वज्ञानादनुमितिर्भवेत् ॥७०॥
. मुक्तावली ।
- पक्षवृत्तित्वमित्यत्र पक्षत्वं किम् ? तदाह-सिषाधयिषयेति । सिषाधयिषाविरहविशिष्टसिद्ध्यभावः पक्षता, तद्वान्पक्ष इत्यर्थः । सिषाधयिषामानं न पक्षता, विनाऽपि सिषाधयिषां घनगर्जितेन मेघानुमानात् । अत एव साध्यसन्देहोऽपि न पक्षता, विनाऽपि साध्यसन्देहं तदनुमानात् । सिद्धौ सत्यामपि सिषाधयिषासत्त्वेऽनुमितिर्भवत्येव, अतः सिषाधयिषाविरहविशिष्टत्वं सिद्धौ विशेषणम् । तथा च यत्र सिद्धिर्नास्ति तत्र सिषाधयिषायां सत्यामसत्यामपि पक्षता, यत्र सिषाधयिषाऽस्ति तत्र सिद्धौ सत्यामसत्यामपि पक्षता, यत्र सिद्धिरस्ति सिषाधयिषा च नास्ति तत्र न पक्षता, सिषाधयिषाविरहविशिष्टसिद्धेः सत्त्वात् ।
- विव२९ - २वलीमा 'व्याप्यस्य पक्षवृत्तित्वधीः'... त्याहिले ગ્રંથ છે, ત્યાં પક્ષતા શું છે ? એ પ્રમાણેની જિજ્ઞાસામાં કહે
૩પ