Page Text
________________
સાધમ્યનિરૂપણ.
~ ~ ~~~~ ~~ ~~~/ ... અનુમાન પ્રમાણુથી પણ પરમહત્વત્વ જાતિની સિદ્ધિ થઈ શકે એમ ન હોવાથી પરમમહત્વ (પરમમહત્પરિમાણ) અપકર્ષાનાશ્રય પરિમાણવસ્વ સ્વરૂપ છે. અર્થાદ કેઈની પણ અપેક્ષાએ જેનું પરિમાણ અપકૃષ્ટ નથી તે અપકર્ષાનાશ્રય પરિમાણવત્ કહેવાય છે અને તત્ત્વ (અપકર્ષાનાશ્રયપરિમાણવ7) પરમમહત્વ છે. અહીં પરમમહત્ત્વ સ્થળે પરમમહતુ પદ પરમહત્પરિમાણાશ્રયદ્રવ્યવાચક હોવાથી પરમમહત્વને અર્થ “પરમમહપરિમાણ થાય છે. અને તેમાં રહેલી જતિ પરમમહત્વત્વ છે. એ સમજી શકાય છે.
પૃથ્વી જલ તેજ વાયુ અને આકાશ આ પાંચ દ્રવ્યોનું સામ્ય ભૂતત્વ છે. જે વિિાિવિરોષTળવા અર્થાદ બહિરિન્દ્રિયથી ગ્રાહ્ય જે વિશેષ ગુણ તદ્દવ સ્વરૂપ છે. પૃથ્વી જલ તેજ વાયુ અને આકાશમાં રૂપ-રસ–ગંધ-સ્પ–સાંસિદ્ધિક દ્રવત્વ અને શબ્દ આજ યથાસંભવ વિશેષ ગુણ છે. તે બધા ચક્ષુ વગેરે બહિરિન્દ્રિયથી ગ્રાહ્ય પણ છે. અને તાર્શ બહિરિન્દ્રિય ગ્રાહ્ય વિશેષ ગુણવત્તવ પૃથવી વગેરે ઉપર
જણાવેલા પાંચે દ્રવ્યમાં હોવાથી ત્યાં “ભૂતત્વ સ્પષ્ટ છે. યદ્યપિ “જ્ઞાતિ ' ' ઈત્યાકારક ઘટના ચાક્ષુષાદિ પ્રત્યક્ષમાં જ્ઞાનનું પણ ચક્ષુઈન્દ્રિયથી - વક્ષ્યમાણ જ્ઞાનલક્ષણ પ્રત્યાસત્તિથી અલૌકિક ભાન થાય છે. તેથી
જ્ઞાનાત્મકવિશેષગુણ પણ બહિરિન્દ્રિયગ્રાહ્યા હોવાથી તદ્દવાન આત્મામાં ભૂતત્વસાધર્મ્યુની અતિવ્યાપ્તિ આવે છે. પરંતુ “બહિરિદ્ધિગ્રાહ્ય અહી ગ્રાહ્યત્વ “વૌકિક પ્રત્યક્ષોગ્યત્વ” સ્વરૂપ જ વિવક્ષિત હોવાથી જ્ઞાનને લઈને આત્મામાં અતિવ્યાપ્તિ નહીં આવે કારણ કે જ્ઞાન બહિરિન્દ્રિયજન્ય અલૌકિક પ્રત્યક્ષને વિષય હોવા છતાં બહિરિન્દ્રિયજ લૌકિક પ્રત્યક્ષ યેગ્ય નથી. ભૂતત્વના સ્વરૂપમાં યોગ્યત્વને નિવેશ કરેલે હેવાથી પરમાણુમાં અવ્યાપ્તિ નથી આવતી કારણ કે, પૃથ્વી વગેરેના પરમાણુઓના રૂપાદિ વિશેષગુણે બહિરિન્દ્રિયજન્યલૌકિક - પ્રત્યક્ષના વિષય બનતા ન હોવા છતાં તે પ્રત્યક્ષ ચગ્ય તે છે જ છે તેથી બહિરિન્દ્રિયજન્યલૌકિક પ્રત્યક્ષ યોગ્ય વિશેષ ગુણવત્ત્વ સ્વરૂપભૂતત્વ
| SR No. | 005698 |
| Book Title | Karikavali Muktavali Vivaran Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Mokshaiklakshi Prakashan |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarat |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |