Page Text
________________
સાધનિરૂપણ
૩
નિત્ય દ્રવ્યેા પણ કાલાદિમાં વૃત્તિ હોવાથી ગગનાદિમાં આશ્રિતત્વ’ સાધ'ની અતિવ્યાપ્તિ આવશે, પરંતુ અહીં આશ્રિતત્વ સમવાયાદિ સૌંબધથી વૃત્તિમત્ત્વ (કાલિક સબંધાતિરિક્ત સબંધથી વૃત્તિમત્ત્વ(વૃત્તિત્વ) સ્વરૂપ જ વિવક્ષિત હાવાથી કાલિક સંબંધથી વૃત્તિમત્ત્વ વિશિષ્ટ ગગનાદિમાં અતિવ્યાપ્તિ નહી આવે. યદ્યપિ ભૂતલાદિમાં સચેાગ સંબધથી પરમાણુવૃત્તિ હવાથી પરમાણુ સ્વરૂપ નિત્ય દ્રવ્યમાં અતિવ્યાપ્તિ અનિવાય છે, પરંતુ ‘પરમાણુના સ’યેાગ' એ વૃત્તિતા નિયામક (અર્થાદુ આધારાધેયભાવની પ્રતીતિના નિયામક) ન હોવાથી તે સચાગ સંબંધને લઈને પરમાણુમાં અતિવ્યાપ્તિ નહીં આવે. આથી સ્પષ્ટ છે કે કાલિક સબધથી ભિન્ન એવા વૃત્તિતા નિયામક સંબંધથી વૃત્તિમત્ત્વ સ્વરૂપ આશ્રિતત્વ નિત્ય દ્રવ્ય ભિન્નાનુ સાધમ્ય છે.
sattract विशिष्य साधर्म्य वक्तुमारभते - क्षित्यादीनाम्... ઈત્યાદિ—‘દ્રવ્યત્વ' અને 'ગુણવત્ત્વ' નવે બ્યાનુ' સાધમ્ય છે, પૃથ્વી, જલ, તેજ, વાયુ, અને મન આ પાંચ દ્રવ્યાનુ' પરત્નવત્ત્વ, અપરત્ત્વવત્ત્વ, મૂત્તત્વ, વેગવત્ત્વ, અને કર્માંત્ત્વ સાધર્મ્સ છે. યદ્યપિ જે ઘટાદિમાં પરવ અથવા અપરત્વ ઉત્પન્ન થયું ન હાય એ ઘટાદિમાં પરવવત્ત્વ કે અપરત્ત્વવત્ત્વ ન હેાવાથી અવ્યાપ્તિ આવશે. પર ંતુ તેના નિવારણ માટે પરત્વ સમાનાધિકરણ દ્રવ્યત્વ વ્યાપ્ય જાતિમત્ત્વ અને અપરવસમાનાધિકરણ દ્રવ્યત્વ વ્યાપ્ય જાતિમત્ત્વ સ્વરૂપ પરવવત્ત્વ અને અપરવવત્ત્વની વિવક્ષા હેાવાથી ઘટાદિમાં અવ્યાપ્તિ નહિ આવે કારણ કે યત્કિંચિદ્ર પરત્વ અને અપરત્વના અધિકરણ ઘટાદિમાં રહેનારી દ્વવ્યવવ્યાપ્ય જે પૃથ્વીવાદિ જાતિ, તત્ત્તત્ત્વ સંકલ ઘટાઢિમાં છે જ. ‘મૂર્તવ’અપકૃષ્ટ પરિમાણવત્ત્વ સ્વરૂપ છે. ગગનાઢિ દ્રવ્યાનુ પરમમહપરિમાણુ કોઈની પણ અપેક્ષાએ અપકૃષ્ટ (નાનુ.) ન હેાવાથી અપકૃષ્ટ પરમાણુવત્ત્વ ઉપર જણાવેલા પૃથ્વી વગેરે પાંચ દ્રવ્યામાં જ છે. ઉપર જણાવ્યા મુજબ જ વેગ અન કરહિત એવા યત્કિંચિદ ઘટાદિમાં અવ્યાપ્તિનું નિવારણ કરવા કસમાનાધિકરણ દ્રવ્યત્વ વ્યાપ્ય જાતિમત્ત્વ સ્વરૂપ ક વત્ત્વની અને
| SR No. | 005698 |
| Book Title | Karikavali Muktavali Vivaran Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Mokshaiklakshi Prakashan |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarat |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |