________________
૧-૫
૪૦. જીવાદિ વતત્વો તથા સંયમનું યથાર્થ સ્વરૂપ જાણીને, દિક્ષા લઈને
મુમુક્ષુ એવો સંકલ્પ કરે કે“હવે વનસ્પતિકાયના જીવોની હિંસા નહીં કરું.'
અભયદાનનું સ્વરૂપ જાણીને કરેલા સંકલ્પ પ્રમાણે તે જીવોની હિંસા જે ન કરે, પરંતુ હિંસાદિ કાર્યોથી તથા સંસારના બંધનથી
જે મુક્ત થાય તેને અણગાર-મુનિ કહેવાય છે. ૪૧. + પાંચ ઈન્દ્રિયોના શબ્દાદિ ૨૩ વિષયે તથા તેની આસક્તિને
કારણે જ સંસારમાં પરિભ્રમણ થાય છે અર્થાત્ સંસારના પરિભ્રમણનું મૂળ શબ્દાદિ ૨૩ વિષયે તથા તેની આસક્તિ જ છે.
જીવ ઊર્ધ્વ-અધો-તિછ તથા પૂર્વાદિ દિશાઓમાં અનેક પદાર્થોના સંપર્કમાં આવતાં વિવિધ રૂપસૌંદર્ય જુએ છે, વિવિધ શબ્દો સાંભળે છે, [ વિવિધ ગંધ સુંઘે છે, વિવિધ રસને સ્વાદ કરે છે અને વિવિધ પદાર્થોને સ્પર્શ પણ કરે છે.]
ઊર્ધાદિ દિશાઓમાં આ પદાર્થોને જોઈને, સાંભળીને [ સૂંઘીને, સ્વાદ કરીને અને સ્પર્શ કરીને] અનેક જીવ તે પદાર્થોમાં મૂછિત પણ થાય છે.
ભગવાને આ મૂછ (આસક્તિ)ને જ સંસાર કહેલ છે.
આ ૨૩ વિષયમાં જે વ્યક્તિ આસક્ત રહે છે તે ભગવાનની આજ્ઞામાં નથી,
કારણ કે-શબ્દાદિ વિષયેને વારંવાર આસ્વાદ કરવાથી જીવ અસંયમી- કુટિલ થઈ જાય છે. એ રીતે વિષયમાં આસક્ત વ્યક્તિ સંયમથી દૂર ખસતાં-ખસતાં ગૃહસ્થ જેવો થઈ જાય છે.
