________________
૩૩૦
તે બકરી જેવી કમસત્તાએ વાઘ જેવી આત્મસત્તાને અર્થાત આપણને ખાય તેવી થઈ છે. બાકી વાસ્તવિક તો કર્મસત્તાના ભૂકકા બોલાવી દે એવી આત્મશક્તિ-આત્મસત્તા બળવાન છે. જ્ઞાનાચાર એ વિવેક છે. સારાસારનું ભાન છે-સ્વરૂપ વિચારણા છે, જ્યારે દર્શનાચાર એ વિનય છે એમાં હૃદયમાં નમ્રતા છે, વંદન છે.
તીર્થંકર પરમાત્મા ભગવંતની વાણીની કિંમત દ્વાદશાંગી પ્રમાણ જ્ઞાનનું તન-મન-ધનથી અને મળેલ આયુષ્યની ક્ષણોનું વિવેકી બની સેવન કરવું તે છે, જે જ્ઞાનાચાર છે.
એ તીર્થંકર પરમાત્મ ભગવંતની પૂજા અર્ચના કરવી. એમની વાણી, એમના જ્ઞાનને આદર સત્કાર–બહુમાન કરવું અને તે જિનવાણી પ્રમાણેનું જીવન જીવનારાને જિનવાણીનું રસપાન કરાવનારા ગુરુભગવંતને પણ વિનયપૂર્વક આદરસત્કાર–બહુમાન કરવું ને સેવા–વૈયાવચ્ચ કરવી તે દર્શનાચાર છે.
દે પણ દૈવી સંપત્તિ અને શક્તિ હોવા છતાં શ્રતકેવલિ થઈ શકતા નથી તેવી અવસ્થા આપણને માનવીને થયેલ છે. તે તેવાં કેવલિ બનાવનાર શ્રતજ્ઞાનને આદર કરવા પૂર્વક જ્ઞાનાચાર દ્વારા તે શ્રતજ્ઞાનધન પ્રાપ્ત કરવામાં આપણું જીવન કેમ ન વીતાવવું?
દ્વાદશાંગી પ્રમાણ જ્ઞાનનું શ્રવણ-અધ્યયન મનન-મંથન ચિંતન-પરિશીન કરવું તે જ્ઞાનાચારની સેવના-પાલના છે.
એ જ્ઞાનમાં જાણેલાં પ્રમાણે જીવી જાણવાની ક્યિા. ચારિત્રાચાર ને તપાચાર છે.
