________________
ભાવાત્મક વસ્તુનું પૂર્વનું કારણ હોય અથવા તો ભવિષ્યમાં કારણ બનવાનું હોય તે દ્રવ્ય છે. એ દ્રવ્યનિક્ષેપો સચેતન શરીરસ્વરૂપ અથવા તો અચેતન શરીરાદિસ્વરૂપ પણ હોય છે. વસ્તુની ભાવરહિત અવસ્થા, કાર્ય પ્રત્યેની અસાધતા, અપ્રશસ્ત (સંસારવર્ધક) પરિણામિતા વગેરેનો વિચાર કરીને પણ દ્રવ્યનિક્ષેપાનું વર્ણન કરાય છે. ,
વસ્તુના તાત્ત્વિક સ્વરૂપને લઈને ભાવનિક્ષેપાનું વર્ણન થાય છે.
વદ (ઘડો) : આ પ્રમાણેનું નામ તેમ જ પદ નામની કોઈ માણસ વગેરે વસ્તુ નામ છે.
કાષ્ઠ વગેરેમાં કોતરેલો, દોરેલો કે આલેખેલો એવો જે ઘટનો આકાર છે અથવા તો કોઈ પણ અક્ષ વગેરેને ઘટરૂપે કલ્પેલા હોય તે બધા સ્થાપનાવટ છે.
ઘડાના ઠીકરા, જેમાંથી ઘડો થવાનો છે તે માટી, પોતાના જલાદિ ધારણ કરવા સ્વરૂપ કાર્ય કરવા માટે અનુપયોગી એવો ઘડો, પદ શબ્દના અર્થના ઉપયોગથી રહિત એવો વદ શબ્દના અર્થનો જ્ઞાતા તેમ જ ભવિષ્યમાં પદ શબ્દના અર્થનો જ્ઞાતા બનનાર અને ઘટ શબ્દનો અર્થ જેણે જાણી લઈને બીજાને જણાવ્યો વગેરે હોય તેનું મૃતાવસ્થાનું શરીર : આ બધા દ્રવ્યપદ છે.
પાણી વગેરેથી ભરેલો ઘડો, ઘટ શબ્દના અર્થનો જ્ઞાતા તેના ઉપયોગમાં વર્તતો હોય, તેને સમજાવવાની
