________________
શરીર કમળરહિત સરોવર સમાન શોભાવિહીન પ્રતીત થયું. આ જોઈ ભરતના મનમાં એ વિચાર આવ્યો કે - “શરીરનું બધું આકર્ષણ અસલી (સાચું) નથી, નકલી છે; પ્રાકૃતિક નહિ, કૃત્રિમ છે. એમને અનુભવ થયો કે - “ભૌતિક અલંકારોથી લદાયેલી સુંદરતા કેટલી સારહીન અને ભ્રામક છે. એના મોહમાં પડી મનુષ્ય પોતાના સ્વરૂપને ભૂલી જાય છે.”
ધીરે ધીરે ભરતના ચિંતનનો પ્રવાહ સમ, સંવેગ અને નિર્વેદની ભૂમિકાએ પહોંચ્યો અને અપૂર્વકરણમાં પ્રવિષ્ટ થતા એમણે જ્ઞાનાવરણીય, દર્શના વરણીય, મોહનીય અને અંતરાય નામક ચાર ઘાતકર્મોનો ક્ષય કરી કેવળજ્ઞાન અને કેવળદર્શન પ્રાપ્ત કર્યું. તેઓ ભૂત, ભવિષ્ય, વર્તમાન ત્રણે કાળોના સંપૂર્ણ લોકના સમસ્ત પર્યાયોના જ્ઞાતા-દ્રષ્ટા બની ગયા. એમણે સ્વયં સમસ્ત અલંકરણોને ઉતારી દીધાં અને પંચમુષ્ટિ લોચન કર્યું. કેવળીના રૂપમાં ભરત શીશમહેલમાંથી નીકળ્યા અને પોતાના અંતઃપુરના મધ્ય ભાગથી આગળ વધતા બહાર આવ્યા, એમણે દસ હજાર રાજાઓને પ્રતિબોધ આપી શ્રમણધર્મમાં દીક્ષિત કર્યા. પછી એમની સાથે વિનીતા નગરીમાંથી બહાર નીકળીને સુખપૂર્વક વિચરણ કરવા લાગ્યા. લગભગ એક લાખ પૂર્વ સુધી વિચરણ કર્યા પછી તેઓ અષ્ટાપદ પર્વત ઉપર આવ્યા. ત્યાં એમણે એક શિલાપટ્ટ ઉપર ભક્ત-પાનનું પ્રત્યાખ્યાન કરી પાદપોપગમન સંથારો કર્યો કાળની કામના રહિત એ પાદપોપગમન સંથારામાં સ્થિર રહ્યા.
ભરત કેવળી સિત્તોતેર (૭૭) લાખ પૂર્વ સુધી કુમારાવસ્થામાં રહ્યા. કુમારાવસ્થા પછી એક હજાર વર્ષ સુધી માંડલિક રાજાના પદ પર રહ્યા. ત્યાર બાદ છ લાખ પૂર્વમાં એક હજાર વર્ષ ઓછા સુધી ચક્રવર્તી રહ્યા. આ પ્રકારે કુલ મળીને ત્યાંસી (૮૩) લાખ પૂર્વ સુધી તે ગૃહવાસમાં રહ્યા. શીશમહેલમાં કેવળજ્ઞાન અને કેવળદર્શન પ્રાપ્ત થયા સુધી તે કોઈ પદ અથવા પર્યાયથી સંબંધિત ન હતા. અતઃ એ કાળને છોડીને એક લાખ પૂર્વમાં કેટલાક ઓછા સમય સુધી એમણે કેવળીપર્યાયનું પાલન કર્યું અને એટલા જ સમય સુધી પ્રતિપૂર્ણ શ્રમણપર્યાયનું આ પ્રમાણે કુલ મેળવીને ૮૪ લાખ પૂર્વની આયુ પૂર્ણ કરી એક મહિના સુધી જળરહિત ભક્ત પ્રત્યાખ્યાનથી ચંદ્રમાની સાથે શ્રવણ નક્ષત્રનો યોગ થતા તેઓ કાળધર્મને પ્રાપ્ત થઈ સિદ્ધબુદ્ધ અને મુક્ત થયા અને અનંત, અક્ષય, શાશ્વત શિવ- પદને પ્રાપ્ત થયા. આ પ્રકારે પ્રભુ ઋષભદેવનાં ચરણચિહ્નો પર ચાલીને એમણે આત્મકલ્યાણ કર્યું. ૮૪ 99996369696969696969696963 જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ