________________
અનેક યોજન (જોજન) દૂર પાછળની તરફ ભાગી ગયા અને કોઈ રસ્તો ન મળવાથી વિચાર-વિમર્શ કરી સિંધુનદીના તટ ઉપરની રેતીને પાથરણું બનાવી અષ્ટમભક્ત તપની સાથે પૂર્ણરૂપે નગ્ન થઈ ઉપરની તરફ મોઢું રાખી સૂઈ ગયા અને પોતાના કુળદેવતા મેઘમુખ નામક નાગકુમારની આરાધના કરવા લાગ્યા. એ કિરાતોના સામૂહિક અષ્ટમતપના પ્રભાવથી નાગકુમારોનું આસન હલી ઊઠ્યું.
નાગકુમારોએ કિરાતોની નજીક પહોંચી આકાશમાં જ રહીને એમને પૂછ્યું કે - “તમારા કુળદેવતા નાગકુમાર તમારા માટે શું કરી શકે છે ?” કુળદેવતાઓની વાણી સાંભળી કિરાત ઘણા સંતુષ્ટ થયા અને બોલ્યા : “કોઈ દુષ્ટ અમારા દેશ ઉપર આક્રમણ કરી અમારી સ્વતંત્રતા ઝૂંટવવા આવ્યા છે, તમે એમને એના માટે દંડિત કરો. એમની શક્તિને છિન્ન-ભિન્ન કરી એમને ભગાડી દો, જેથી તે પાછા ક્યારેય પણ અમારા દેશ ઉપર આક્રમણ કરવાનું સાહસ ન કરી શકે.” કિરાતોની વાત સાંભળી નાગ-કુમારોએ કહ્યું કે - “તમારા ઉપર આક્રમણ કરવાવાળા રાજા ભરત ચક્રવર્તી સમ્રાટ છે, જેમનું કોઈ પણ દેવ, દાનવ અથવા ગંધર્વ કોઈ પણ પ્રકારે નુકસાન નથી કરી શકતું, ન તો એમને હરાવી શકે છે, છતાં પણ તમારા લોકોના સ્નેહના કારણે અમે ભરત રાજાને ઉપસર્ગ કરવા, બાધા પહોંચાડવાનો પ્રયાસ કરીએ છીએ.’’
કિરાતોને આ પ્રમાણે આશ્વાસન આપી મેઘમુખ નાગકુમારોએ મેઘનું રૂપ ધારણ કરી ભરત રાજાની શિવિર ઉપર ઘનઘોર ઘટાથી ઘોર ગર્જનાની સાથે મૂસળધાર વૃષ્ટિ કરી. આવી અસાધારણ વર્ષાને જોઈ મહારાજ ભરતે પોતાનું ચર્મરત્ન હાથમાં લઈ લીધું જે તરત જ બાર યોજન સુધી વિસ્તૃત થઈ ફેલાઈ ગયું. મહારાજ પોતાની સેનાની સાથે એના પર સવાર થઈ ગયા અને દિવ્ય છત્રરત્નથી બધાને અંદર સમાવી લીધા. આ પ્રકારે આખી સેના પૂર્ણરૂપે સુરક્ષિત થઈ ગઈ. મહારાજે પોતાના મણિરત્નને છત્રની મધ્યમાં રાખી દીધું, જેનાથી અત્યંત ઉજ્જ્વળ પ્રકાશ થઈ ગયો. સેના માટે બધી આવશ્યક સામગ્રી ચર્મરત્નથી પ્રાપ્ત કરી શકાતી હતી. આ પ્રમાણે આખી સેના ચર્મરત્ન ઉપર છત્રરત્નથી સુરક્ષિત હતી અને આ તરફ અનવરત (એકધારી) મૂસળધાર વૃષ્ટિ થતી રહી. સાત દિવસો સુધી આ જ સ્થિતિ રહી, તો મહારાજ ભરત વિચાર કરવા લાગ્યા કે - ‘આખરે એવું કોણ છે કે જે મારા વિજયથી અપ્રસન્ન છે, અને આ પ્રમાણે અમારા માર્ગમાં વિઘ્ન ઉત્પન્ન કરી રહ્યો છે !’
જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
૧