________________
કેટલાક આચાર્યોની માન્યતા છે કે - “તે ભ. ઋષભદેવની ધર્મદેશના સાંભળતાં-સાંભળતાં જ આયુ પૂર્ણ થવાથી સિદ્ધ થઈ ગઈ. આ અવસર્પિણી કાળમાં સિદ્ધ થવાવાળા જીવોમાં માતા મરુદેવીનું પ્રથમ સ્થાન છે.'
(ભગવાન બદષભદેવનો ધર્મ-પરિવાર) ભગવાન ઋષભદેવનો ગૃહસ્થ-પરિવાર વિશાળ હતો, એ જ પ્રકારે એમનો ધર્મ-પરિવાર પણ ઘણો મોટો હતો. આમ જોવા જઈએ તો પ્રભુ ઋષભદેવની વીતરાગ વાણીને સાંભળી કોઈ વિરલો જ એવો હશે જે લાભાન્વિત અને એમના પ્રત્યે શ્રદ્ધામય ન થયો હોય. પણ અહીં વ્રત્તીઓની દૃષ્ટિથી જ એમના ધર્મ-પરિવારનું વિવરણ પ્રસ્તુત કરવામાં આવી રહ્યું છે. “જબૂદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિ' અનુસાર કૌશલિક ઋષભદેવના ધર્મસંઘમાં ગણધર આદિની સંખ્યા આ પ્રમાણે હતી :
ગણધર ૮૪, કેવળી સાધુ ૨૦૦૦૦, કેવળી સાધ્વીઓ ૪૦000, મન:પર્યવજ્ઞાની ૧૨૬૫૦, અવધિજ્ઞાની ૯૦૦૦, ચતુર્દશ પૂર્વધારી ૪૭૫૦, વાદી ૧૨૬૫૦, વૈક્રિય લબ્ધિધારી ૨૦૬૦૦, અનુત્તરોપપાતિક ૨૨૯૦૦, સાધુ ૮૪૦૦૦, સાધ્વીઓ ૩૦૦૦૦૦, શ્રાવક ૩૫૦૦૦૦, શ્રાવિકાઓ પપ૪૦૦૦. ભગવાન ઋષભદેવના આ ધર્મ-પરિવારમાં ૨૦ હજાર સાધુઓ અને ૪૦ હજાર સાધ્વીઓ એ પ્રમાણે કુલ મેળવીને ૬૦ હજાર અંતેવાસી સાધુ-સાધ્વીઓએ આઠ કર્મોનો સમૂળ નાશ કરી મોક્ષ પ્રાપ્ત કર્યો. ઘણા અણગાર ઊર્ધ્વજાનું અને અધોશિર કરી ધ્યાનમગ્ન રહી તપશ્ચર્યાથી પોતાના આત્માને પવિત્ર કરીને વિચરણ કરતા હતા.
( ભ. ક8ષભદેવનાં કલ્યાણક ભ. ઋષભદેવનાં પાંચ કલ્યાણક ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્રમાં અને છઠું કલ્યાણક અભિજિત નક્ષત્રમાં થયું : (૧) સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનથી ચ્યવન (૨) જન્મ (૩) પ્રભુજીનો રાજ્યાભિષેક (૪) દીક્ષા (૫) કેવળજ્ઞાનપ્રાપ્તિ - આ બધા ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્રમાં થયા તથા (૬) આઠેય કર્મોને નષ્ટ કરી મોક્ષગમન અભિજિત નક્ષત્રમાં થયું.
(નિવણ-પ્રાપ્તિ) પ્રભુઋષભદેવે ૧ લાખ પૂર્વમાં ૧૦૦૦ વર્ષ ઓછા સુધી તીર્થંકરપર્યાયમાં ભારતનાં વિભિન્ન ક્ષેત્રોમાં વિહાર કર્યો. એમણે બહલી, અંડબલ્લા-અટક પ્રદેશ, યવન-ચૂનાન, પન્નવ-પર્શિયા, સ્વર્ણભૂમિ જેવાં દૂર-દૂરનાં ક્ષેત્રોમાં પણ વિચરણ કર્યું અને લોકોને ધર્મનો ઉપદેશ આપ્યો. આ ભ. આદિનાથના
0 69696969696969696969696969696963 જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
: oj