________________
ઋષભસેને પ્રવજ્યા ગ્રહણ કરી અને ત્રણ પૃચ્છાઓથી એમણે ચૌદ પૂર્વનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું. ભગવાનના ચોર્યાસી (૮૪) ગણધરોમાં પ્રથમ ગણધર ઋષભસેન થયા.
ઋષભદેવની સાથે પ્રવજ્યા ગ્રહણ કરનાર જે ૪ હજાર વ્યક્તિઓ કષ્ટથી ગભરાઈને તાપસ થઈ ગયા હતા, એમણે પણ જ્યારે ભગવાનના કેવળજ્ઞાનોત્પત્તિ અને ધર્મતીર્થ પ્રવર્તનની વાત સાંભળી તો કચ્છ અને મહાકચ્છને છોડી શેષ બધા ભગવાનની સેવામાં આવ્યા અને આહતી પ્રવજ્યા ગ્રહણ કરી સાધુ સંઘમાં સંમિલિત થઈ ગયા.
(માતા મરુદેવીની મુક્તિ) માતા મરુદેવી પોતાના પુત્ર ઋષભદેવનાં દર્શન માટે ચિરકાળથી વ્યાકુળ હતી. પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કર્યા પછી ૧૦૦૦ વર્ષ વ્યતીત થઈ જવા છતાં પણ તે પોતાના પ્રિય પુત્રને એકવાર પણ જોઈ ન શકી. પુત્રની સ્મૃતિમાં પ્રતિપળ એમની આંખોમાંથી અશ્રુધારા પ્રવાહિત થતી રહેતી હતી. ભારતની વિપુલ રાજ્યવૃદ્ધિ જોઈ એમને ઉપાલંભ આપતા પ્રાયઃ કહેતી હતી કે - “તું અમિટ ઐશ્વર્યનો ઉપભોગ કરી રહ્યો છે, પણ મારો લાડકો ઋષભ ન જાણે ક્યાં કઈ સ્થિતિમાં હશે ?' અતઃ ભરતે જયારે ભગવાન ઋષભદેવના કેવળજ્ઞાનના સમાચાર સાંભળ્યા તો તત્કાળ માતા મરુદેવીની સેવામાં પહોંચ્યા અને એમને ઋષભદેવના પુરિમતાલ નગરમાં પધારવાના અને કૈવલ્ય-પ્રાપ્તિના શુભ સમાચાર સંભળાવ્યા. આ સાંભળી માતા મરુદેવી હર્ષાતિરેકથી પુલકિત થઈ ઊઠી અને ભરતની સાથે જ પ્રભુનાં દર્શનાર્થે ચાલી નીકળી.
સમવસરણની નજીક પહોંચી માતા મરુદેવીએ ઋષભદેવની મહિમા-અર્ચા જોઈ તો વિચારવા લાગી કે - હું તો વિચારતી હતી કે મારો પુત્ર કોમાં હશે, પણ અહીં તો એ અનિર્વચનીય આનંદસાગરમાં ગોથા ખાઈ રહ્યો છે.” આ પ્રમાણે વિચાર કરતા-કરતા એમના ચિંતનનો પ્રવાહ બદલાઈ ગયો, તે આર્તધ્યાનથી શુક્લધ્યાનમાં આરૂઢ થઈ અને થોડી જ ક્ષણોમાં જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, અંતરાય અને મોહનીયનાં સઘન આવરણોને દૂર કરી કેવળજ્ઞાન અને કેવળદર્શનની ધારક બની ગઈ. આયુનો અવસાનકાળ નજીક હોવાના લીધે થોડા જ સમયમાં શેષ ચાર અઘાતી કર્મોને પણ સમૂળ નષ્ટ કરી ગજારૂઢ સ્થિતિમાં જ સિદ્ધ, બુદ્ધ અને મુક્ત થઈ ગઈ. | જૈન ધર્મનો મૌલિક ઈતિહાસ 969696969696969696969696999 ૫૯ |