Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand

SR No.: 005685
Original Sutra Author: N/A
Author: Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal
Publication Year: 2012
Total Pages: 434
Language: Gujarat
Classification: Book_Gujarati
File Size: 8 MB

Page 62

શ્વેતાંબર ગ્રંથ ‘સમવાયાંગ'માં તીર્થંકરોના આહારને ચર્મચક્ષુ દ્વારા અર્દશ્ય-પ્રચ્છન્ન માન્યો છે, જ્યારે દિગંબર પરંપરામાં સ્કૂલ આહારનો અભાવ અને નીહાર નહિ થવું માનવામાં આવ્યું છે.
‘સમવાયાંગ’ના છઠ્ઠા અતિશય આકાશગત ચક્રથી ૧૧મા અશોકવૃક્ષ સુધીના અતિશય દિગંબર પરંપરામાં નથી. એના સ્થાને નિર્મળ દિશા, સ્વચ્છ આકાશ, ચરણની નીચે સ્વર્ણકમળ, આકાશમાં જય-જયકાર, જીવો માટે આનંદદાયક, આકાશમાં ધર્મચક્રનું ચાલવું અને અષ્ટમંગળ - આ ૭ અતિશય માનવામાં આવ્યા છે.
‘સમવાયાંગ’ના તેજોમય ભામંડળના સ્થાને દિગંબર પરંપરામાં કેવળી અવસ્થાનો ચતુર્મુખ અતિશય માન્યો છે. છાયારહિત શરીર, આકાશગમન અને નિર્નિમેષ ચક્ષુ જે દિગંબર પરંપરામાં જોવા મળે છે, સમવાયાંગ અથવા શ્વેતાંબર પરંપરામાં નથી. આ રીતે સંકોચ, વિસ્તાર અને સામાન્ય દૃષ્ટિભેદને છોડીને બંને પરંપરાઓમાં તીર્થંકરોને ૩૪ અતિશયોથી સંપન્ન માનવામાં આવ્યા છે. સાથે જ સમવસરણમાં તીર્થંકર ભગવાનની મેધ-સદેશ વાણી ૩૫ અતિશયોની સાથે અવિરત રૂપથી પ્રવાહિત થાય છે, જેને ‘તીર્થંકરની વાણીના ૩૫ ગુણ' પણ કહેવામાં આવે છે.
ભરતનો વિવેક
જે સમયે ભગવાન ઋષભદેવને કેવળજ્ઞાનની ઉપલબ્ધી થઈ, એ સમયે સંપૂર્ણ લોકમાં જ્ઞાનનો પ્રકાશ થઈ ગયો. સમ્રાટ ભરતને જે સમયે પ્રભુનાં કેવળજ્ઞાનની સૂચના મળી, એ સમયે એક દૂતે આયુધશાળા(શસ્ત્રશાળા)માં ચક્રરત્ન ઉત્પન્ન થવાની સૂચના પણ આપી. આચાર્ય જિનસેન અનુસાર એમને પુત્રરત્નપ્રાપ્તિની ત્રીજી સૂચના પણ એ સમયે મળી.
..
એકીસાથે ત્રણ શુભ સૂચનાઓ મેળવી મહારાજ ભરત અસમંજસમાં પડી ગયા કે - કયા માંગલિક કાર્યનો મહોત્સવ પહેલા મનાવવામાં આવે ?' પણ સમ્યક્ વિવેકના આધારે એમણે નિર્ણય લીધો કે - ચક્રરત્ન અને પુત્રરત્નની પ્રાપ્તિ તો અર્થ અને કામનું ફળ છે. આ બંને ઉપલબ્ધિઓ નશ્વર અને ભૌતિક છે, પણ પ્રભુનું કેવળજ્ઞાન ધર્મનું ફળ છે અને શાશ્વત છે. અતઃ પહેલાં પ્રભુચરણોની વંદના અને ઉપાસના કરવી જોઈએ, કારણ કે કેવળજ્ઞાન જ બધાં કલ્યાણોનું મૂળ અને મહાલાભનું કારણ છે.’ આમ વિચારી ચક્રવર્તી ભરત પ્રભુ ઋષભદેવના ચરણ-વંદન માટે ચાલી નીકળ્યા.
જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ ૭૭
પ