________________
ને મરો.” આ રીતે જુદી-જુદી વ્યક્તિઓના છીંકવાથી તેણે જુદા-જુદા શબ્દ કહ્યા. ખાસ કરીને ભગવાન માટે “મરો” શબ્દ સાંભળી શ્રેણિક નારાજ થયા. કોઈ કાંઈ કહે કે કરે તે પહેલાં જ કોઢી ગાયબ થઈ ગયો. તેના જતાં રહેવાથી શ્રેણિકની જિજ્ઞાસા શાંત કરતા ભગવાન બોલ્યા: “રાજનું! તે વ્યક્તિ કોઈ કોઢી ન હતો, પણ કોઢીના વેશમાં એક દેવ હતો. તેણે મારા માટે કહ્યું - જલદી મરો' એટલે કે જલદીથી મોક્ષ પ્રાપ્ત કરો. તે જ રીતે તમારા માટે ખૂબ જીવો’ કહ્યું, એટલે કે આ જીવનમાં સુખ છે, જીવી લો, આગળ તો દુઃખ છે, નરકનો રસ્તો ખુલ્લો છે. અભય માટે બંને સરખા છે - “અહીં પણ સુખ છે અને મરીને આગલા ભવમાં પણ સુખ છે.” કાલશૌકરિક માટે બંને ખરાબ, ન જીવવામાં સુખ, ન મારવામાં કોઈ લાભ, તેથી જ કહ્યું - “ન જીવો ન મરો.”
પોતાને માટે નરકનો માર્ગ ખુલ્લો એ જાણીને શ્રેણિકે ભગવાનને પૂછ્યું : “ભગવાન, મને નરકનાં દુઃખોથી બચાવવાનો કોઈ ઉપાય છે ?” તો ભગવાને કહ્યું : “જો કાલશૌકરિક દ્વારા હત્યા કરવાનું છોડાવી શકો કે કપિલા બ્રાહ્મણી વડે દાન અપાવી શકો, તો તમને નરક થવાથી છુટકારો મળી શકે છે.” શ્રેણિકે પોતાનું બધું બળ લગાવી દીધું, પણ ન તો કસાઈએ હત્યા કરવાનું છોડ્યું, ન તો બ્રાહ્મણીએ દાન આપ્યું. શ્રેણિકને હતાશ અને દુઃખી જોઈને ભગવાને કહ્યું : “ચિંતા ન કરો, તમે ભવિષ્યમાં તીર્થકર બનશો.” થોડા વખત પછી રાજા શ્રેણિકે જાહેરાત કરાવડાવી કે - “જે કોઈ ભગવાન પાસે પ્રવજ્યા ગ્રહણ કરવા માંગે છે, તે નિશ્ચિત થઈને પ્રવજ્યા ગ્રહણ કરે. તેને બધી જ રીતની મદદ આપવામાં આવશે અને તેના આશ્રિતોની સારસંભાળની પણ યોગ્ય વ્યવસ્થા કરવામાં આવશે.” જાહેરાતથી પ્રેરિત થઈને ઘણા નાગરિકો તથા ત્રેવીસ રાજકુમારો અને તેર રાણીઓએ ભગવાન પાસે દીક્ષા લીધી. આદ્રક મુનિ પણ ભગવાનની સેવામાં આવ્યા ભગવાને આ ચાતુર્માસ પણ રાજગૃહમાં પસાર કર્યો.'
(કેવળીચર્યાનું આઠમું વરસ ) વર્ષાવાસ પછી થોડો વધુ સમય રાજગૃહમાં વિતાવીને ભગવાન કૌશાંબી પધાર્યા. કૌશાંબીમાં મૃગાવતીની સુંદરતા પર મોહિત થઈને ઉજ્જૈનીનો રાજા ચંડપ્રદ્યોત તેને પોતાની રાણી બનાવવા માંગતો હતો, તે માટે તેણે કૌશાંબી પર ઘેરો ઘાલી રાખ્યો હતો. પોતાના પતિ [ ૩૩૮ 9િ696969696969696969696969696969ી જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ ]