________________
શિષ્ય વરદત્ત મુનિએ એક વાર જંગલમાં પોતાના ૫૦૦ શિષ્યોની સાથે રોકાવું પડ્યું, એ સમયે હરિદત્ત એના પાંચસો સાથીઓ સાથે એમને લૂંટવાના ઇરાદાથી ત્યાં પહોંચ્યો. ત્યાં ધન-સંપત્તિની જગ્યાએ ડાકુઓને વરદત્ત મુનિનો ઉપદેશ મળ્યો, જેનાથી પ્રભાવિત થઈ તરત જ તે એના સાથીઓની સાથે એમનો શિષ્ય થઈ ગયો અને આગળ જતા સ્વયં મુનિનાયક અને ધર્મનાયક બની ગયો. પોતાની વિચક્ષણ બુદ્ધિના પ્રભાવથી એકાદશાંગીના પારગામી વિદ્વાનોમાં એમની ગણના થવા લાગી. હરિદત્તની સેવા, લગન અને કુશાગ્ર બુદ્ધિથી પ્રભાવિત થઈ શુભદત્તે એમને પોતાના ઉત્તરાધિકારી બનાવ્યા. આચાર્ય હરિદત્ત 90 વર્ષ સુધી ધર્મપ્રચાર કર્યો અને સમુદ્રસૂરિને પોતાનો ઉત્તરાધિકારી બનાવી પાર્શ્વનિર્વાણ સંવત ૯૪મા મોક્ષના અધિકારી થયા. આચાર્ય હરિદત્ત એમના સમયના ઘણા પ્રભાવશાળી આચાર્ય હતા. એમણે “વૈદિકી હિંસા, હિંસા ન ભવતિ મતના કટ્ટર સમર્થક અને પ્રબળ પ્રચારક લૌહિત્યાચાર્યને રાજ્યસભામાં શાસ્ત્રાર્થમાં પરાસ્ત કર્યા અને અહિંસા પરમો ધર્મની ધાક બેસાડી. લૌહિત્યાચાર્ય એના એક હજાર શિષ્યોની સાથે હરિદત્ત પાસે દીક્ષિત થઈ ગયો અને એમની આજ્ઞાથી દક્ષિણમાં અહિંસાધર્મનો પ્રચાર કર્યો.
૩. આર્ય સમુદ્રસૂરિ : સમુદ્રસૂરિ ભગવાન પાર્શ્વનાથના ત્રીજા પટ્ટધર આચાર્ય થયા. પાર્થ સંવત ૯૪ થી ૧૬૬ સુધી એમણે જિનશાસનની સેવા કરી. તેઓ ચતુર્દશ પૂર્વધારી હતા અને યજ્ઞવાદથી થનારી હિંસાના વિરોધી હતા. એમના એક શિષ્ય વિદેશમુનિ વિહાર કરતા કરતા ઉજજૈન પહોંચ્યા. વિદેશી મુનિ આર્ય સમુદ્રસૂરિના સાચા અનુયાયી અને પ્રતિભાશાળી વિદ્વાન હતા. કહેવામાં આવે છે કે વિદેશી મુનિના ઉપદેશથી પ્રભાવિત થઈ ઉજ્જૈનના રાજાએ એમની રાણી અને પુત્ર કેશીની સાથે શ્રમણધર્મ અંગીકાર કર્યો. બાલર્ષિ કશી જાતિસ્મરણની સાથે-સાથે ચતુર્દશ પૂર્વ સુધી શ્રુતજ્ઞાનના ધારક હતા. એમણે યજ્ઞવાદના પ્રચારક મુકુંદ આચાર્યને શાસ્ત્રાર્થમાં હરાવ્યા. આચાર્ય સમુદ્રસૂરિએ એમનો અંત સમય નજીક જાણી કેશીને આચાર્યપદ આપ્યું અને પાર્થ સંવત ૧૬૬માં સકળ કર્મોનો લોપ કરી નિર્વાણ પામ્યા. ૨૮૪ 396369696969696969696969696963 જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ