________________
ભગવાને એમના બાળપણમાં જ પ્રસેનજિતની મદદ કરી અને એને કલિંગના અનાર્ય યવનરાજથી મુક્ત કરાવ્યો, જે ભગવાનની શરણમાં આવી ગયો અને એમના ઉપદેશોથી પ્રભાવિત થયો. ભગવાને કેવળજ્ઞાન મેળવ્યા પછી એમના વિહારકાળમાં અનાર્ય પ્રદેશોની યાત્રા પણ કરી અને ત્યાંના અસંખ્ય લોકોને પોતાના ધર્માનુરાગી બનાવ્યા લાગે છે કે આ બધી વિશેષતાઓને લીધે જ ભગવાન પાર્શ્વનાથ આર્ય અને અનાર્ય બંને જનસમૂહોમાં પ્રભાવકારી, લોકપ્રિય અને અભૂતપૂર્વ આદરને પાત્ર થઈ પુરુષાદાનીય' કહેવાયા.
( ભગવાન પાર્શ્વનાથની આચાર્ય પરંપરા સામાન્ય નિયમ પ્રમાણે એક તીર્થંકરના નિર્વાણ પછી જ્યાં સુધી બીજા તીર્થકર વડે પોતાના ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરવામાં નથી આવતી ત્યાં સુધી એ જ પૂર્વવર્તી તીર્થકરનું ધર્મશાસન અને આચાર્ય પરંપરા ચાલતી રહે છે. તેવીસમા તીર્થકરના પહેલાં પણ અસંખ્ય આચાર્યો થયા છે, પણ એમના સંબંધમાં પ્રામાણિક સામગ્રી ઉપલબ્ધ ન થવાને લીધે એમનો પરિચય નથી આપવામાં આવ્યો. જ્યારે કે ભગવાન પાર્શ્વનાથની આચાર્ય પરંપરાની પ્રામાણિક સામગ્રી ઉપલબ્ધ છે. ભગવાન મહાવીરના શાસનના પહેલાં એમનો અંતરકાળ માત્ર ૨૫૦ વર્ષનો છે. “કલ્પસૂત્ર' પ્રમાણે ભગવાન પાર્શ્વનાથના ચોથા આચાર્ય સુધી મોક્ષગમન માનવામાં આવ્યો છે. આથી એમની આચાર્ય પરંપારનો ઉલ્લેખ કરવો ઐતિહાસિક દૃષ્ટિથી આવશ્યક અને યોગ્ય છે. “ઉપકેશગચ્છ ચરિતાવલી'ના આધારે ભગવાન પાર્શ્વનાથની આચાર્ય પરંપારનો સંક્ષિપ્ત પરિચય અહીં આપવામાં આવ્યી રહ્યો છે :
૧. આર્ય શુભદત્ત ઃ શુભદત્ત ભગવાન પાર્શ્વનાથના પહેલા પટ્ટધર ગણધર હતા. એમણે ભગવાનના નિર્વાણકાળ પછી ૨૪ વર્ષ સુધી આચાર્યપદની શોભા વધારી અને ચતુર્વિધ સંઘનું ઘણી કુશળતાથી સંચાલન કરીને દેશના કરી. ત્યાર બાદ આર્ય હરિદત્તને પોતાનો ઉત્તરાધિકારી નિયુક્ત કરી તેઓ મોક્ષગતિને પામ્યા.
૨. આર્ય હરિદત્ત પ્રભુ પાર્શ્વનાથના બીજા પટ્ટધર હરિદત્ત શ્રમણ બનતા પહેલાં ૫૦૦ ડાકુઓના નાયક-ડાકુ હતા. ગણધર શુભદત્તના જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ 96263696969696969696969696969690 ૨૮૩]
