________________
( વિવિધ ગ્રંથોમાં પૂર્વભવનું વિવરણ ) પદ્મચરિત્ર પ્રમાણે પાર્શ્વનાથના પૂર્વજન્મનું નામ આનંદ હતું. એમનો જન્મ સાકેત નગરીમાં વીતશોક ડામરને ત્યાં થયો હતો. રવિસેને પાર્શ્વનાથને વૈજયના સ્વર્ગથી અવતરિત થયેલા માન્યા છે, જ્યારે તિલોયપણસ્તી” અને “કલ્પસૂત્ર'માં એમને પ્રાણતકલ્પથી ચુત થયેલા માન્યા છે. ઉત્તરપુરાણ” અને પાસનાહચરિઉં'માં પણ પાર્શ્વનાથના પૂર્વજન્મનું એકસરખું વર્ણન છે. આચાર્ય હેમચન્દ્રના ત્રિષષ્ટિશલાકાપુરુષચરિત્ર' અને લક્ષ્મી વલ્લભના “ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર'ની ટીકાના તેવીસમા અધ્યયનમાં પણ પૂર્વભવોનું વર્ણન છે. પશ્ચાદ્વર્તી આચાર્યોએ પાર્શ્વનાથની જીવનગાથા સ્વતંત્ર રૂપે પણ લખી. શ્વેતાંબર પરંપરામાં બધાથી પહેલા શ્રી દેવભદ્ર સૂરિએ “સિરિપારસનાચરિઉં'ના નામથી સ્વતંત્ર પ્રબંધ-નિબંધ લખ્યો. દેવભદ્ર સૂરિ પ્રમાણે મરુભૂતિ એના પિતાનું અવસાન થતા દુઃખી રહેવા લાગ્યો અને હરિચંદ્ર મુનિના ઉપદેશોથી પ્રભાવિત થઈ એની પત્ની અને પરિવારથી પણ ઉદાસીન રહેવા લાગ્યો, પરિણામે એની પત્ની વસુંધરી કમઠ નામની વ્યક્તિ પ્રત્યે ખેંચાઈ. કમઠ . અને પોતાની પત્નીનાં પાપાચરણની વાત મરુભૂતિએ કમઠની પત્ની વરુણા દ્વારા જાણી. આ વાતની ખરાઈ જાણવા મરુભૂતિએ નગરથી બહાર જવાનું જૂઠાણું ચલાવ્યું. રાતના સમયે યાચકના-(માંગણના) વેશમાં પાછા ફરી એણે નક્કી કરેલી જગ્યાએ રોકાવાની પરવાનગી મેળવી લીધી. ત્યાં એણે કમઠ અને વસંધુરીને મળતાં જોયાં. ત્યાર પછી આ પાપાચારને જોઈ તે રાજા અરવિંદ સામે ન્યાય માંગવા ગયો. રાજા અરવિંદે એ જ સમયે કમઠને બોલાવી સૈનિકોને આજ્ઞા આપી કે - આ પાપીનું મોટું કાળું કરી ગધેડા પર બેસાડી નગરની બહાર તગેડી મૂકો.” સૈનિકોએ એમ જ કર્યું અને લોકોએ પથ્થરો મારી-મારીને એને ગામની બહાર કાઢી મૂક્યો. આ રીતે તિરસ્કારાયેલ - ધિક્કારાયેલ તે જંગલમાં જઈ આત્મહત્યા કરવાનો વિચાર કરવા લાગ્યો, પણ કંઈક વિચારી તે મુનિ બની ધ્યાનમગ્ન થઈ ગયો.
થોડા સમય પછી મરુભૂતિએ ચિંતન કર્યું કે - “મારે કૌટુંબિક સમસ્યાઓમાં રાજાને વચ્ચે લાવવા જોઈતા ન હતા અને માફી માંગવા કમઠની પાસે ગયો, પણ ત્યાં તો એને જોતાં જ કમઠ ગુસ્સે ભરાયો અને | જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ 969696969696969696969696969696969 ર૫૯]