________________
વિખૂટા પડવાનું કારણ હું કહું છું. ચક્રવર્તી સનત્કુમારનું ઐશ્વર્ય અને સુનંદા વગેરે રાણીઓનું અદ્ભુત રૂપ-લાવણ્ય જોઈ મેં તત્ક્ષણ નિદાન કરી લીધું હતું કે - “મારી આ તપસ્યાનું જો કોઈ ફળ હોય તો મને ચક્રવર્તીના સંપૂર્ણ ઐશ્વર્યની પ્રાપ્તિ થાય.” મેં છેલ્લી ઘડી સુધી આ અધ્યવસાયની આલોચના-નિંદા કરી નહિ, માટે સૌધર્મ દેવલોકનું આયુષ્ય પૂર્ણ થતા નિદાનના કારણે ચક્રવર્તી બન્યો છું. મારા આ વિશાળ રાજ્ય અને ઐશ્વર્યને તમે તમારું જ સમજો-જાણો. આ યૌવન વિષય-સુખો અને સાંસારિક ભોગોને ભોગવવા માટે છે, માટે તમે મારી સાથે મારા ભાઈની જેમ જ રહો અને બધાં સુખોને માણો. આ બધાં તપો સુખ મેળવવા માટે જ તો કરવામાં આવે છે. જો આ બધી સગવડ આપને આમ જ સરળતાથી મળી શકતી હોય તો પછી તપ કરવાની શી જરૂર છે?”
મુનિ ચિત્તે શાંત ધીરગંભીર અવાજે કહ્યું: “આ અસાર સંસારમાં માત્ર ધર્મ જ એકમાત્ર સાર છે. શરીર, સૌંદર્ય, યૌવન, ધન-ઐશ્વર્ય વગેરે બધાં પાણીના પરપોટા જેવા ક્ષણભંગુર છે. તે છ ખંડોની સાધના કરી, જે ફતેહ મેળવી છે, તે માત્ર બહારના દુશ્મનો પરની જીત છે. હવે મુનિધર્મ સ્વીકારી કામ-ક્રોધ વગેરે અંતરંગ શત્રુઓને પણ જીતવા માટે સમર્થ બન, જેનાથી તને મુક્તિનું શાશ્વત સુખ મળે. હું સમજી ગયો છું કે સમગ્ર વિષયસુખ વિષ જેવું ઘાતક અને ત્યાજ્ય છે, માટે મેં વેચ્છાએ જ બધાનો સહર્ષ પરિત્યાગ કર્યો છે અને સંયમ ધારણ કર્યું છે. તે પોતે જ જાણે છે કે આપણે બંનેએ દાસ, હરણ, હંસ અને પતંગના જન્મોમાં કેટલાં દારુણ દુઃખો સહન કર્યા છે અને પછી પસ્યા કરીને દેવલોકનાં દિવ્યો સુખો પણ ભોગવ્યાં છે. પુણ્ય રિવારતા આપણે ફરી દેવલોકથી પૃથ્વી પર આવીને ફરી જન્મ લીધો. છે તું આ દુર્લભ મનુષ્યજીવનનો ઉપયોગ મુક્તિપથની સાધના માટે ન ર્યો તો ખબર નથી કઈ-કઈ અધોગતિઓમાં ક્યાં-ક્યાં અસહ્ય દુઃખો વેઠીને ક્યાં સુધી ભવભ્રમણ કરવું પડશે. રાજન્ ! તું બધું જ જાણવા છતાં પણ એક અબુધ બાળકની જેમ શા માટે અનંત દુઃખોના મૂળ ઇન્દ્રિય-સુખમાં પલટાઈ રહ્યો છે ? અમૂલ્ય મનુષ્ય જીવનને વિષયભોગમાં નકામું વેડફવું, હાથમાં આવેલ અમૃતકુંભને પીને તરસ છિપાવવાની જગ્યાએ હાથ-પગ ધોઈ માટી મેળવવા સમાન છે.” જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ 969696969696969696969696969696969 ૨૪૯