________________
ક્ષોભ પામ્યો કે એના વડે વ્યર્થ જ એક સાધના કરતા યુવકની હત્યા થઈ ગઈ. પ્રશ્ચાત્તાપ કરતો-કરતો તે આગળ વધ્યો, તો એણે એક મનોહર બગીચામાં ભવ્ય મહેલ જોયો. તે ભવનના દાદર ચઢવા લાગ્યો, તો એને એક શણગારેલા ખંડમાં એક અદ્ભુત સૌંદર્યવાન કન્યા પલંગ પર ચિંતાતુર મુદ્રામાં બેઠેલી દેખાઈ. અચરજપૂર્વક તે એ બાળા પાસે પહોંચ્યો અને બોલ્યો : “દેવી ! તમે કોણ છો ? અને આ નિર્જન ભવનમાં આ રીતે શા માટે બેઠેલી છો ?’” યુવતી એકદમ જ એક યુવકને પોતાની સામે ઊભેલો જોઈ ગભરાઈ ગઈ. એ યુવતીએ પૂછ્યું : “તમે કોણ છો અને તમારું અહીં આવવાનો કયો પ્રયોજન-હેતુ છે ?' બ્રહ્મદત્તે શાંત સ્થિર સ્વરે યુવતીને નીડર કરતા કહ્યું : “દેવી ! હું પાંચાલનરેશ બ્રહ્મનો પુત્ર...!’’
બ્રહ્મદત્તે એનું વાક્ય પૂરું પણ ન કર્યું હતું કે એ યુવતી એના પગમાં આવી પડી : “કુમાર ! હું તમારા મામા પુષ્પચૂલની પુત્રી પુષ્પવતી છું, જેને વાગ્દાનમાં તમને સોંપી હતી, પણ તમારી સાથે લગ્ન થાય એ પહેલાં જ નાટ્યોન્મત્ત નામક વિદ્યાધર મારું અપહરણ કરી મને અહીં લઈ આવ્યો, મને વશમાં કરવા માટે તે પાસેની જ કોઈ ઝાડી-ઝાંખરામાં વિદ્યાની સાધના કરી રહ્યો છે. હવે હું તમારા શરણે છું, મારી રક્ષા કરો.” કુમારે યુવતીને આશ્વાસન આપતા કહ્યું : “એ વિદ્યાધર હમણાં જ મારા હાથે અજાણતા મરાયો છે. મારા હોવા થકી તને કોઈ પણ પ્રકારનો ભય નથી.” ત્યાર બાદ એણે પુષ્પવતી સાથે ગંધવિધિથી લગ્ન કર્યાં અને આ રીતે લાંબાં દુઃખો પછી ફરી સુખના હિંચકે હિંચાવા લાગ્યાં.
રાત્રિ વીતી રહી હતી, ત્યારે અચાનક જ વાદળોના ગડગડાટનો અવાજ સાંભળી આમતેમ જોવા લાગ્યો, તો પુષ્પવતીએ કહ્યું : “આ વિદ્યાધરની ખંડા અને વિશાખા નામની બે બહેનોના આવવાનો સંકેત છે. મને એમનો તો કોઈ ભય નથી, પણ પોતાના ભાઈના મૃત્યુના સમાચાર જાણી જો તેઓ એમના અન્ય ભાઈઓને લઈ આવી, તો મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે. સારું થશે કે તમે સંતાઈ જાઓ. હું એમની સાથે વાત કરી એમના મનમાં આપના પ્રત્યે આકર્ષણ ઉત્પન્ન કરવાનો પ્રયત્ન કરીશ. જો વાત બની જશે તો હું લાલ ધજા ફરકાવીશ, જેનો અર્થ હશે કે તમે નિઃશંક બહાર આવી શકો છો, નહિ તો શ્વેત ! સફેદ ધજા ફરકાવી ઇશારો કરીશ કે એમનો ગુસ્સો શમ્યો નથી, માટે તમે ચુપચાપ ભાગી જાઓ - પલાયન કરી જાઓ.' પુષ્પાવતી વિદ્યાધરની
જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
૩૩ ૨૩૦