________________
ચક્રવર્તી હરિષણ
ભરત ક્ષેત્રના દસમા ચક્રવર્તી સમ્રાટ હરિષણ એકવીસમા તીર્થંકર ભગવાન નમિનાથની હયાતીમાં જ થયા.
જમ્મૂદ્રીપના ભરત ક્ષેત્રના પાંચાલ પ્રદેશમાં કામ્પિલ્ય નામક એક નગર હતું, જ્યાં ઇક્ષ્વાકુવંશીય રાજા મહાહરિ રાજ્ય કરતા હતા. એમની રાણી મહિષીએ એક રાત્રે ચૌદ શુભસ્વપ્ન જોયાં. ગર્ભકાળ પૂર્ણ કરી રાણીએ ચક્રવર્તીનાં બધાં લક્ષણોથી યુક્ત એક ઓજસ્વી પુત્રને જન્મ આપ્યો. માતા-પિતાએ પુત્રનું નામ હરિષેણ રાખ્યું. રાજકુમારનું ઘણા પ્રેમ અને રાજસી વૈભવયુક્ત લાલન-પાલન થયું અને યોગ્ય કેળવણી આપવામાં આવી. પુત્રના યુવાન થતા જ અનેક કુળવાન ખાનદાન કન્યાઓ સાથે લગ્ન કરાવવામાં આવ્યાં. ૩૨૫ વર્ષની ઉંમર થતા એમનો રાજ્યાભિષેક કરવામાં આવ્યો.
માંડલિક રાજાના રૂપમાં રાજ્ય ચલાવતા ૩૨૫ વર્ષનો સમય વ્યતીત થતા, એમની આયુધશાળામાં એક દિવસે દિવ્ય ચક્રરત્ન ઉત્પન્ન થયું. મહારાજ હરિષેણે ૧૫૦ વર્ષના સમયગાળામાં પૂર્ણ ભરત ક્ષેત્ર પર પોતાનો વિજયધ્વજ લહેરાવી દીધો અને ચક્રવર્તી સમ્રાટ બન્યા. ચૌદ રત્નો અને નવ નિધિઓના સ્વામી બન્યા. ૮૮૫૦ વર્ષો સુધી એમનું સંપૂર્ણ ભરત ક્ષેત્ર ઉપર એકાધિપત્ય રહ્યું. ત્યાર પછી એમના મનમાં વૈરાગ્યની ભાવના જાગૃત થઈ. બધાં સુખોપભોગો અને ઐશ્વર્યને તિલાંજલિ આપી તેઓ શ્રમણધર્મમાં દીક્ષિત થયા. મુનિ હરિષેણે ૩૫૦ વર્ષો સુધી ઘોર તપ કરી વિશુદ્ધ સંયમનું પાલન કરી ૧૦ હજાર વર્ષના જીવનકાળમાં આઠેય કર્મોનો ક્ષય કરી શાશ્વત સુખધામ મોક્ષ પામ્યા.
જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
5
૩૭૭ ૧૭૯
