________________
કર્મની પૂર્વભૂમિકા બેસે નહિ અને તેનામાં પ્રેરક બળ હોય તે વિષયકષાયમાં પડવાની પ્રેરણા કરે નહિ. એટલે હિસાબ લેનાર, રાખનાર અને તે પ્રમાણે
વ્યવહાર કરનાર પ્રાણી પિતે જ છે એ વાતને ખુલાસો કર્મને સિદ્ધાંત કરશે. ચોપડા રાખનાર પિતે જ છે, કર્મ કરનાર પિતે જ છે અને ફળ ભેગવનાર પણ પિતે જ છે એ વાતની ચોખવટ કર્મને સિદ્ધાંત સમજતાં થઈ જશે. અનંત દયાનિધિ કહેવાતે ઈશ્વર આવી કચવાટકકળાટવાળી દુનિયા બનાવે નહિ, બનાવે તે નભાવે નહિ અને સર્વશક્તિમાન હવા છતાં આવી મહાઆપત્તિ કલેશ અને તેફાનવાળી દુનિયા ચલાવે નહિ, આવી દુનિયા ચલાવે તે તેની પાછળ કાંઈ કારણ હોવું જોઈએ, તે કારણ કે પ્રાણીઓનાં કર્મ, પ્રાણીઓનાં પિતાનાં કર્મોને લક્ષમાં લઈને ઈશ્વર તેમને ભિન્ન ભિન્ન ફળ આપતે હેય તે ઈશ્વર સર્વશક્તિમાન રહે નથી, કર્મની જ સર્વોપરિતા પુરવાર થાય છે. પરિણામે સર્વશક્તિમાન ઈશ્વરનું અસ્તિત્વ છે જ નહિ. એટલે કર્મ કરનાર, કર્મનાં ફળ ભેગવનાર અને યોગ્ય સાધને મળે તે કર્મને સર્વથા નાશ કરી પિતાની મૂળ સ્થિતિએ આવી જનાર ચેતનરામ પિતે જ છે એ વાત શરૂઆતથી જાણ લેવામાં આવે તે ઘણી ગૂંચવશોને નિકાલ થઈ જાય તેમ છે. સુષ્ટિકર્તુત્વને સવાલ અહીં ઉપસ્થિત થાય છે અને એ વિશાળ પ્રશ્ન છે. અહીં તે માત્ર તે સવાલના નામનિદેશ પૂરતી હકીક્ત કહી શકાય. બાકી અન્ય પ્રસંગે તર્કની દલીલથી બતાવી શકાય તેવું છે કે અનાદિકાળથી આ દુનિયા ચાલી આવે છે, પ્રાણી પિતાનાં કર્મોનાં ફળ પ્રમાણે આવે જાય છે અને તેમાં કોઈની દરમ્યાનગીરીની શક્યતા પણ નથી અને જરૂરિયાત પણ નથી.
એટલે કરેલ કાર્યને ફળને નાશ ન થઈ જાય એ માટે અને વર્તમાન દેખાતા તફાવતને ખુલાસે થાય એ માટે કર્મને સિદ્ધાંત સ્વીકાર અનિવાર્ય હોઈ એને સમજી લેવાની ખાસ જરૂર છે અને સાથે યાદ રાખવાની જરૂર છે કે પિતે જે કાંઈ વિચાર,
